<div class="lead">Shereen El Feki onderzocht het seksleven in de Arabische slaapkamer. Er heerst garnalengekte en impotentie is te wijten aan een westers-Israelisch complot.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Ooit stond het Westen te boek als preuts en was het Oosten <i>open-minded</i>.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Aan beide kanten werd met bewondering naar elkaar gekeken, blijkt bijvoorbeeld uit de opwindende reis door de Oriënt die Gustave Flaubert halverwege de negentiende eeuw maakte. De schrijver stuurde zijn vrienden enthousiaste brieven over de geschoren vagina’s van Turkse prostituees en het obscene straatleven van Caïro. Hij schreef over jochies die pooier speelden voor hun moeder: ‘Voor vijf paras breng ik je mijn moeder om te neuken. Ik wens je veel voorspoed, en vooral een lange pik.’ Flaubert was onder de indruk van het gemak waarmee sodomie in het openbaar werd besproken en beoefend. Andersom tuitte de Egyptische imam Rifa’a Rafi’ al-Tahtawi in die tijd juist lof over de Parijse onverdraagzaamheid ten aanzien van homoseksualiteit. ‘Een van de kwaliteiten van hun taal en poëzie is dat ze weigeren homoseksualiteit te vereren.’</p>
<p>In het heden overheerst het beeld van boerka’s, onderdrukking en vrouwenbesnijdenis, de werkelijke Arabische slaapkamer blijft een schemergebied. Terwijl je juist daar moet kijken als je een volk wilt begrijpen, vindt Shereen El Feki,  die zo dapper was om dat zelf te doen. Vijf jaar lang sprak de VN-commissaris en voormalig <i>Economist</i>-redacteur met inwoners van de regio over de intiemste details van hun persoonlijke leven. Haar <i>Sex and the Citadel</i> is een brede verkenning die voorzichtig een dagelijkse realiteit blootlegt waar het Westen weinig benul van heeft, en het Midden-Oosten eigenlijk evenmin.</p>
<p><b>Garnalengekte</b></p>
<p>De onwetendheid waar El Feki tegenaan liep, is stuitend. De wetenschappers, activisten, dokters en therapeuten die ze sprak, weten heus hoe de vork in de steel zit, maar voor het volk is praten over seks <i>haram</i>, zondig. Dus zijn de gesprekken met haar Egyptische tolk Azza en haar vriendinnen een nog grotere openbaring voor deze ‘wanhopige huisvrouwen’, zoals de schrijfster ze noemt, dan voor El Feki zelf. Ze tonen de verlamde seksuele cultuur die decennia van dictatuur en islamitisch conservatisme hebben opgeleverd.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Vrouwen zijn seksmonsters en moeten in toom worden gehouden, stellen geïnterviewden met dodelijke ernst</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Azza’s echtgenoot is een van de vele Egyptische mannen die lijden aan impotentie. ‘Het ene moment heeft hij een erectie, twee minuten later… Nu is hij bang om bij me in de buurt te komen,’ aldus Azza. Haar man heeft veel collega’s met vergelijkbare problemen. Ze wijten het aan een westers-Israëlisch complot waarbij geheim agenten in Caïro een steriliserende spray verspreiden. Allemaal eten ze bergen garnalen in de veronderstelling dat dat hun libido verhoogt.</p>
<p>Met dit soort merkwaardige anekdotes houdt El Feki haar verhaal luchtig. Er heerst <i>crustacean craze</i>, grapt ze, garnalengekte. Maar de pijnlijke waarheid erachter is een extreem patriarchale maatschappij, die ‘een ongelooflijke druk’ op mannen legt, zo vertrouwt een vriend haar toe.</p>
<p><b>Neef en nicht</b></p>
<p>Die mannelijke onzekerheid staat in geen verhouding tot de ellendige positie van vrouwen. Voorbeelden van een aantal progressieve bewegingen ten spijt, spreekt Sex and the Citadel het gangbare beeld van vrouwenonderdrukking in het Midden-Oosten geenszins tegen. Vrouwen zijn seksmonsters en moeten in toom worden gehouden, stellen geïnterviewden met dodelijke ernst. Hoe sneller die seksuele energie de kop wordt ingedrukt, hoe beter. Dus zijn kindbruidjes heel gewoon en is vrouwenbesnijdenis een alledaagse praktijk. ‘Ik laat mijn dochters volgende week doen,’ vertelt een vrouw in een buitenwijk van Caïro, alsof het een tandartsbezoek betreft.</p>
<p>De economie helpt ook niet mee: de regio kent een erg hoge werkloosheid, vrouwen zijn financieel afhankelijk van hun man. En de hoge prijs van een huwelijk – een bruidsschat hoort er nog altijd bij – houdt de traditie van uithuwelijking in stand. Zo kan het dat verbintenissen tussen neef en nicht nog steeds de norm zijn in de Verenigde Arabische Emiraten: de financiële en sociale voordelen van <i>keeping it in the family</i> overstijgen de medische risico’s van inteelt.</p>
<p>De wind uit het Westen voedt slechts de angst voor de neergang van traditionele waarden – en dus de strenge toepassing van regels. El Feki spreekt van het <i>foreigner complex</i>: een inferieur gevoel jegens het Westen roept een defensieve reactie op in het Oosten. En als er dan verandering komt, zal het traag gaan. Een van de geïnterviewden beschrijft het Midden-Oosten wat mensenrechten betreft als uitgedroogd land. ‘Als je er ineens veel water op gooit, dan overstroomt het. We moeten de samenleving tijd geven om de veranderingen te absorberen.’ Het gaat niet om een revolutie, maar om een evolutie.</p>
</p></div>
<div class="figure--left">
<figure id="post-31451 media-31451" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/10/3e8c998a-b6cc-4dbc-8adf-87d0c6f9f307__TerVerzending_preview.jpg" alt="" border=" /></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><i>Shereen El Feki, ‘Sex and the Citadel. Intimate Life in a Changing Arab World’, Anchor. De Nederlandse editie verschijnt komend voorjaar bij De Geus.</i></p>
</p></div>


Gerelateerd