<div class="lead">Europa speelt een eindspel van zelfdestructie, met de eurozone en de hele Europese Unie als inzet</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Al jaren worden we voorbereid op de langzame val van het Westen en de machtsoverdracht aan de Aziatische kolossen. Maar langzaam gaat het niet meer, want het lijkt wel of Europa en de Verenigde Staten de verleiding van het masochisme niet kunnen weerstaan. Veel verschillen en maar één grote overeenkomst: innerlijk verlamd gaat de terugtocht nu wel heel snel, en de twee spelen eensgezind met vuur om op het laatste moment aan de vlammen te ontkomen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De grootste vijand van de VS is ons begrotingstekort, waarschuwde stafchef Mike Mullen afgelopen zomer. Inderdaad, de bomen groeien ook in de VS niet meer tot in de hemel. Al is het land nog veruit de grootste militaire macht ter wereld, het economische verval gaat jaarlijks met procenten tegelijk. Tien jaar geleden produceerde Amerika nog bijna een derde van de wereldoutput, nu is dat nog maar een vijfde. De overheidsschuld verdubbelde intussen van 6000 miljard dollar naar het nauwelijks te bevatten bedrag van 14000 miljard dollar nu. Er moet dus bezuinigd worden, om het simpel te zeggen. Zelfs het Pentagon gaat de komende tien jaar 450 miljard dollar bezuinigen op defensie. Europa is kind van de rekening, want president Obama zei vorige week in Canberra: ‘Lagere defensie-uitgaven van de VS zullen niet, ik herhaal, niet ten koste gaan van de Asia-Pacific’. Het wegzakkende Amerika heeft besloten om zich te concentreren op China, de Atlantische Oceaan wordt stiller. </p>
<p>Misschien had Obama daar in het Verre Oosten nog de hoop dat een supercommissie van Republikeinen en Demo­cra­ten een compromis zouden vinden over diezelfde bezuinigingen. Maar tot ieders schrik faalden ze door Repu­blikeinse kortzichtigheid. De consequentie daarvan is dat er nu niet 450 miljard dollar, maar liefst 600 miljard dollar zal moeten worden bezuinigd op defensie. Hoog spel, want de Repu­blikeinen speculeren erop dat defensie – heilige koe – wel met een list zal worden ontzien, maar Obama pokert mee en weigert dat. ‘No way,’ heeft hij de Republikeinen laten weten. Als beiden de hakken in het zand zetten, staat Amerika volgens Leon Panetta (minister van Defensie) ‘een holle krijgsmacht die zijn missies niet meer kan uitvoeren’ te wachten. Dan heeft de VS volgens hem ‘het kleinste grondleger sinds 1940’ en de ‘kleinste marine sinds de Eerste Wereldoorlog’. En om een paar gevolgen te noemen die ook Nederland raken: dan zouden zomaar het JSF-programma en het raketschild in Europa kunnen sneuvelen. Al kun je dat afdoen als het vertrouwde blufspel van dreigen (en niet doen), het geeft wel aan dat de politieke verhoudingen in het jaar van de presidentsverkiezingen niet verziekt genoeg kunnen zijn. Wat wel zeker is: Europa mag toekijken, áls de VS zichzelf nog uit de malaise weet te trekken, dan zal het geld eerst naar de Pacific gaan en niet meer deze kant uitrollen.</p>
<p>Intussen speelt Europa zelf ook een adembenemend eindspel van zelfdestructie. Nu niet met Griekenland, Italië of Zuid-Europa, maar met de eurozone en de hele Europese Unie als inzet. De beleggers vluchten nu uit de euro en speculeren tegen de politici zelf die maar niet met de Grote Oplossing voor de crisis komen. Die wordt tergend langzaam voorbereid door Angela Merkel, die niets minder wil dan een strenge Europese begrotingsunie. Daarvoor is een verdragswijziging nodig – een nachtmerrie na het referendumparcours dat het Verdrag van Lissabon moest doorlopen. Mutti zwicht niet voor de kortetermijnoplossingen die economen haar afsmeken: de geldpers en het uitgeven van euro-obligaties. Die jagen de Duitsers de stuipen op het lijf omdat ze de inflatie zouden aanwakkeren respectievelijk de rente zouden verhogen, zonder dat daar harde garanties op begrotingsdiscipline van de zwakke eurolanden tegenover staan. Dus eerst die garanties, vindt Merkel, dan misschien pas die ‘stabiliteitsobligaties’. </p>
<p>Hoog spel, want haalt de euro intussen 9 december, de volgende EU-top in Brussel? Banken zijn al bezig om noodscenario’s te bedenken na een collaps van de euro. De Duitse reisgigant TUI sluit contracten af met Griekse hotels in drachmen. Ondertussen wordt er lustig gespeculeerd over Europa-scenario’s die een halve eeuw lang, en zelfs een maand geleden, volstrekt ondenkbaar waren. Zoals: Europa dat in drie schrootbrokken uiteenvalt: Steuropa, Zweuropa en Beuropa. De triple-A-landen Duitsland-Frankrijk-Nederland-Oostenrijk-Luxemburg-Finland zouden verder kunnen gaan met een sterke euro. Een tweede brok van zwakke eurobroeders, en een derde dat buiten de euro verder moddert. Of een eurozone die land voor land afkalft, te beginnen met Griekenland. Het ondenkbare als laatste redmiddel, soms werkt het.  </p>
</p></div>


Gerelateerd