<div class="wpg-element lead-bold">
<p>Veel Nederlanders moeten hun schouders hebben opgehaald om de commotie die in Ame­rika ontstond toen het Repu­bli­kein­se Congreslid Joe Wilson president Obama’s toespraak over de gezondheidszorg onderbrak met de woorden: ‘You lie’.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>‘Jij liegt.’ ‘U liegt.’</p>
<p>Het mooie aan het Engels is, dat je alleen aan de intonatie van de spreker kan horen of hier de informele of de beleefdheidsvorm wordt gebruikt. Alle you’s die normaal aan de president gericht zijn, moet je vertalen met u. Maar dit was duidelijk een geval van jijen en jouwen tegen de president. Amerikanen vinden dat in meerderheid ongehoord.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>Sinds 2001 hebben wij hier het Hollandse equivalent van the ridiculous right, dat zich heeft gegroepeerd rond Wilders en ageert tegen de islam in al haar verschijningen. </p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Maar wij Nederlanders hebben het wel zouter gegeten. Een minister die in het parlement ‘knettergek’ wordt genoemd – dat vinden in ieder geval sommige Nederlanders flink gezegd. Binnen het Wilders-vocabulaire is ‘leugenaar’ zo ongeveer de minste kwalificatie die een regeringsleider mag verwachten. Het moet voor Wilders’ aanhang na het Joe Wilson-incident dan ook vaststaan, dat de Amerikaanse cultuur nog niet zo ver is als wij, en dus – helaas – inferieur is aan de Hollandse.</p>
<p>De gevoeligheid die Amerikanen tentoonspreiden als het om raciale kwesties gaat, noemen wij al snel ‘overgevoelig’. We kunnen ook zo ‘nuchter’ reageren, omdat wij onze raciale verschillen eeuwenlang hebben uitbesteed aan de koloniën: ‘onze’ kleurlingen en zwarten woonden ver weg in de Oost (Indië) of in de West (Suriname en An­til­len) en liepen ons dus nooit voor de voeten. Dat scheelt enorm aan irritatie. Hoe racistisch Amerikanen ook kunnen zijn, alleen de zeer verdwaasden onder hen stellen voor om Afro-Ame­rikanen te laten ‘remigreren’ – een oplossing die in Nederland hard op weg is sluipenderwijs achtenswaardig te worden. Want Amerikanen weten dat zij tot elkaar veroordeeld zijn, en dat die veroordeling heel simpel gelegen is in het gedeelde Amerikaanse staatsburgerschap.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het lijkt mij niet vergezocht te denken dat Joe Wilson met zijn ‘You lie’ stem gaf aan wat ik maar even the ridiculous right noem – zoals we in de jaren tachtig spraken van the loony left. In dat broeierige anti-Obama-milieu is het heel gewoon de president aan te duiden als ‘president Hussein’, want eigenlijk is de man een moslim, en het staat ook wel vast dat-ie is geboren in Kenia en dus nooit staatshoofd had mogen worden. Iedereen die iets van de Ame­ri­kaan­se verhoudingen weet, voelde dat Wil­son putte uit een eeuwenoud repertoire waarin Afro-Ame­ri­ka­nen op zijn best negers heetten (niggers is voor aan tafel, als je lekker onder elkaar bent), en volwassen mannen allemaal boys zijn. Maar gevoel en feit komen niet noodzakelijkerwijs overeen. ‘You lie, boy’ – dat hebben veel Ame­ri­kaan­se commentatoren gehoord, en misschien hebben ze gelijk als het om de ondertoon gaat, maar Wilson heeft dat niet gezegd.</p>
<p>Het domste wat oud-president Jimmy Carter dan ook kon doen, is ongevraagd voor Obama in de bres te springen door Wilson racisme te verwijten. Daarmee was het lot van de president pas goed bezegeld: deze zwarte president kan kennelijk zijn eigen boontjes niet doppen (zoals in oudere Amerikaanse films de neger ook altijd gered moet worden door een goedwillende blanke), en is geen leider maar een slachtoffer. Car­ters paternalisme put volgens mij uit dezelfde bron als Wil­sons uithaal: negers zijn uiteindelijk afhankelijk van de goedertierenheid van blanken. Te­recht dat Oba­ma die visie verre van zich werpt, maar ironisch dat de eerste Afro-Amerikaanse president zich in alle mogelijke bochten moet wringen om het R-woord te vermijden.</p>
<p>En toch kan Obama niet anders. Ik ga nu een vergelijking maken die grotesk is, maar wel iets verduidelijkt. Stel: ik schrijf een stuk, een stuk over de gezondheidszorg (erg onwaarschijnlijk, ik zei het al). Dat stuk is discutabel, er wordt over gedebatteerd, iemand neemt het voor mij op en zegt: ‘Ja, maar homoseksuelen zijn ook mensen’. Mijn stuk gaat niet over homoseksuelen. Eigenlijk is die zogenaamd goedbedoelde bijval een kleine castratieoperatie. Dat is wat Carter met Obama heeft gedaan.</p>
<p>Nog niet zo lang geleden konden wij in Nederland dergelijke kwesties hoofdschuddend afdoen. Maar sinds 2001 hebben wij hier het Hollandse equivalent van the ridiculous right, dat zich heeft gegroepeerd rond Wilders en ageert tegen de islam in al haar verschijningen. Dat rechts is een groot gevaar voor gewoon liberaal en conservatief rechts, want net als in Amerika betoont het zich redeloos, en belust op complot en hearsay. Het valt de islam aan vanwege haar orthodoxie, terwijl het een onverklaarbaar zwak heeft voor het christelijk fundamentalisme. Het heeft de mond vol van ‘vrijheid’, maar weigert die vrijheid te delen met haar ideologische tegenstanders. En ten slotte is dat redeloze rechts de exacte voortzetting van het krankzinnige, revolutionaire links, dat in de jaren zestig en zeventig ook grossierde in kreten, zolang die maar aan twee voorwaarden voldeden: ze mochten niet uitvoerbaar zijn, en ze waren niet bedoeld om te verhelderen, maar om te verhitten.</p>
<p>Het gevaar komt nu van dit redeloze rechts. Ik wil het als liberaal even gezegd hebben.</p>
</p></div>
<p> </p>
<p> </p>


Gerelateerd