In maart 2006 brak blinde paniek uit binnen de top van het CDA. Drieënhalf jaar lang was Nederland geregeerd door het centrumrechtse kabinet-Balkenende II en nu hadden de gemeenteraadsverkiezingen plaatsgevonden. Van Aalsmeer tot Zwijndrecht waren ze uitgelopen op een gigantische nederlaag voor de coalitiepartijen. De bezuinigingen en het hardvochtige vreemdelingenbeleid van minister Rita Verdonk hadden het kabinet een te rechts profiel bezorgd.

PvdA en SP gingen er met de buit vandoor. Het CDA kreeg er ongenadig van langs.

Binnen de partijtop circuleerde een verontrustende analyse: de nederlaag was groter, omvattender en indringender dan elke uitslag sinds 1982. In de grote steden in de Randstad maar ook in suburbs als Almere en Zoetermeer was het CDA zo goed als weggevaagd. De meest stabiele regeringspartij van het land dreigde ‘gedeclasseerd te worden als politieke factor’.

De verkiezingsuitslag leidde tot een knallende ruzie tussen Balkenende en toenmalig partijvoorzitter...