Beeldende kunst / Dadaïst John Heartfield op een voortstuwende expositie in Zwolle.

Kan propaganda goede kunst opleveren? Die vraag rijst bij het kijken naar het werk van de Duitse dadaïst en nazibespotter John Heartfield (1891-1968). Heartfield (zijn echte naam luidde Helmut Herzfeld) was een briljant provocateur, collagemaker en satiricus, met een feilloos gevoel voor de zwakke plek van zijn tegenstander. Hij was ook een militant communist. Geen kunstenaar ontleende zijn kracht meer aan politiek dan Heartfield. Het maakt zijn werk radicaal en repetitief tegelijk.

Begin jaren dertig groeide hij uit tot het kroonjuweel van de Arbeiter Illustrierte Zeitung, een communistisch weekblad dat een propagandaoorlog uitvocht met de burgerlijke en nationaal-socialistische pers. Heartfield was inventiever dan zijn collega’s én agressiever. Waar anderen de natie of leider verheerlijkten, ontmaskerde hij de vijand.

Zijn methodes waren onsentimenteel en vaak over het randje van de goede...