Idealisme

‘Hoe ouder ik word, des te minder is het zogenaamde “idealisme” aan me besteed: het fact free verzinnen van leuke dingen voor de mensen,’ aldus Stephan Sanders in VN 9. In VN 19 legt hij uit waarom dat ‘idealisme’ niet deugt: ‘Het ideaal bergt een gevaar in zich; het houdt nooit rekening met de onbedoelde gevolgen.’ Hier wordt niet alleen iets met grote stelligheid beweerd, er wordt vooral iets gesuggereerd: de pragmaticus heeft daar geen last van, zijn handelen kent geen onbedoelde gevolgen. Naïef natuurlijk (en precies het soort naïviteit dat Sanders zo aan ‘het zogenaamde “idealisme”’ lijkt te storen), al was het maar omdat geen enkel mens de volledige reikwijdte van zijn daden kan overzien – en zeker de pragmaticus te pragmatisch is om zich daar druk over te maken.

In zijn afkeer van ‘het zogenaamde “idealisme”’, komt Sanders zelf met een nieuw en nogal fact free ideaal: het onfeilbare effectieve pragmatisme. Vanwaar dat...