World Press Masterclass
Een jongeman die over een modderig riviertje springt. Een gevangene die een uiltje knapt op de binnenplaats van een bajes. De bebloede rug van een man op de eerste hulp van een ziekenhuis. Drie beelden die op het eerste gezicht niets met elkaar gemeen hebben. Toch is er iets dat ze verbindt. Allemaal hebben ze, op volstrekt eigen wijze, te maken met risico.
World Press Photo selecteerde voor de dertiende keer een aantal jonge, getalenteerde fotojournalisten uit alle uithoeken van de wereld. Ze werden op pad gestuurd met de opdracht een beeldverhaal te maken met het thema ‘risico’. Begin deze maand zijn ze in Amsterdam voor de jaarlijkse Joop Swart Masterclass. Een week lang gaan ze in gesprek met internationaal bekende fotografen en fotoredacteuren over hun foto-essays, hun werk, en de ethische en morele aspecten van het fotograferen. Alessandra Mauro, een van de ‘masters’, stelde een fotoboek samen, en een tentoonstelling. Veel oud-Masterclass-deelnemers zijn latere winnaars van World Press Photo. Wellicht zijn deze jonge talenten dus de topfotografen van de toekomst. Deze week publiceert Vrij Nederland alvast foto’s van drie van de twaalf uitverkoren fotografen.
De drie brengen het thema in beeld op uiteenlopende manieren, in verschillende gradaties. In de beelden van de Schotse fotograaf David Gillanders spat het risico zo’n beetje van de lens. In zijn geboortestad Glasgow, ook wel de ‘moordhoofdstad van Europa’ genoemd, worden al decennialang twisten tussen straatbenden beslecht met behulp van messen, machetes en zwaarden. Gillanders ging op pad met politiebrigades en ambulancepersoneel in de notoir gewelddadige wijk East End en vatte post op de eerstehulpafdeling van een ziekenhuis. Het resultaat van zijn omzwervingen is een serie zwart-witfoto’s waarin de gevolgen van het messengeweld op een koele, afstandelijke manier zijn vastgelegd.
Ook de Zuid-Afrikaan Mikhael Subotzky toog naar een plaats waar het dagelijks leven permanent onder hoogspanning staat: hij bracht vijf weken door in Beaufort-West, een Zuid-Afrikaans woestijnstadje dat de ketenen van de apartheid nog altijd niet verbroken heeft. In de zwarte townships is vijfenzestig tot negentig procent van de bevolking werkloos en is criminaliteit overal. ’s Nachts komt op het tankstation langs de aanpalende snelweg een alternatieve economie tot leven waarin goederen, etenswaren en het eigen lichaam verhandeld worden. ‘In Beaufort-West was het niet nodig om op zoek te gaan naar risicovolle momenten,’ schrijft Subotzky in zijn begeleidende tekst. ‘De mensen met wie ik optrok, werden al iedere dag van hun bestaan blootgesteld aan risico’s, of gedwongen ze te nemen.’ Subotzky maakte nachtelijke, broeierige foto’s langs de snelweg, in de townships en in de gevangenis.
In de serie van de Hongaarse fotograaf Tamás Dezsö treedt het risico op een omfloerstere wijze naar voren. Hij reisde af naar Sandjak, een regio op de grens van Servië en Montenegro die vooral bewoond wordt door Bosniërs. Het is een arm gebied met een gebrekkige infrastructuur, weinig economische activiteit en huizenhoge emigratiecijfers. Sinds Montenegro in mei voor onafhankelijkheid van Servië koos, wordt Sandjak ineens in tweeën gedeeld door een territoriale grens. Deszö’s foto’s ogen als vredige plaatjes van een arm, ruraal volk met een archaïsche manier van leven. Maar op de achtergrond sluimert wel degelijk het risico, in de vorm van dreigende etnische twisten. ‘Als er niet snel economisch herstel komt,’ schrijft Deszö, ‘zou Sandjak het toneel kunnen worden van een nieuwe golf aan etnische en religieuze conflicten.’
Tamás Dezsö (28, Hongarije) studeerde af aan de School voor de Fotografie in Boedapest en werkte als vaste fotograaf voor het Hongaarse dagblad Magyar Hirlap. In 2004 werd hij freelance fotograaf. Hij werkt regelmatig voor de Hongaarse edities van National Geographic en GEO Magazine. In 2005 en 2006 werd Dezsö in Hongarije uitgeroepen tot Fotograaf van het Jaar. Verder won hij tweemaal de Grote Prijs André Kertész en sleepte hij dit jaar een World Press Photo Award binnen. Naast zijn werk als freelance fotograaf is Dezsö betrokken bij twee langetermijnprojecten: over de jonge Oost-Europese nouveau riche, en over de arme wijk van Boedapest.
David Gillanders (34, Groot-Brittannië) ontwikkelde een passie voor fotografie toen hij als tiener aan bokstraining deed. Geïnspireerd door de foto’s van zijn boksidolen besloot hij zelf reportages te gaan maken over de bokswereld in Glasgow. Hij werkte regelmatig voor Schotse dagbladen en vestigde zich in 1999 als zelfstandig fotojournalist. Tegenwoordig richt Gillanders zich op sociale en humanitaire projecten over de gehele wereld. In 2005 won hij de UNICEF Photo of the Year Award.
Mikhael Subotzky (25, Zuid-Afrika) studeerde cum laude af aan de Michaelis School of Fine Art in Kaapstad. Zijn project over Zuid-Afrikaanse gevangenissen won diverse prijzen en kreeg van allerwegen lof toegezwaaid. Subotzky’s werk werd tentoongesteld in galeries in Zuid-Afrika, de Verenigde Staten, Mali, Groot-Brittannië, Zwitserland, Frankrijk en Spanje. Zijn foto’s maken onderdeel uit van de vaste collecties van de South African National Gallery en het Museum of Modern Art in New York.
‘Joop Swart Masterclass: RISK’, Foam Fotografiemuseum, Keizersgracht 609, Amsterdam, 10 november t/m 7 januari, za t/m wo 10.00-17.00 uur, do &#038; vr 10.00-21.00 uur

Gerelateerd