Roman / ‘The Teleportation Accident’
De verrassing op de longlist van de Man Booker Prize was dit jaar de pas zevenentwintigjarige Ned Beauman. Met zijn eerste roman Boxer, Beetle bereikte hij een bescheiden groep lezers; zijn nieuwste roman The Teleportation Accident brengt hem meer bekendheid.
Beauman woont en werkt in Londen en komt regelmatig in de hippe buurt Dalston. De gentrification heeft daar hard toegeslagen en de oorspronkelijke bewoners klagen over de toestroom van hipsters. Zelfbenoemde creatieven trekken er van feestje naar galerie, van nieuwste sensatie naar ondergrondse club.
The Teleportation Accident vindt plaats in het Berlijn van de jaren dertig. Na een paar bladzijden zegt hoofdrolspeler Egon Loeser: ‘Vergelijk het Berlijn van de Weimarrepubliek met welke modieuze stad uit 2012 dan ook en je vindt dezelfde lege mensen op dezelfde lege feestjes, die dezelfde lege grappen maken over dezelfde lege initiatieven, met slechts enkele extreme uitzonderingen van duurzame kunst.’ Loeser zelf is een weinig succesvolle decorontwerper. Een hopeloos geval in een stad waarin iedereen achter elkaar aan loopt. Hij is al tijden bezig met een voorstelling over het beruchte incident uit de Renaissance waarin de Italiaanse uitvinder Lavicini een teleportatie-apparaat presenteerde aan het publiek, maar daarbij per ongeluk het theater opblies.
In het dagelijks leven is Egon Loeser vooral druk met het vinden van een goed lijntje coke en een vrouw die met hem naar bed wil. Terwijl de nazi’s Berlijn overnemen, struint Loeser de feestjes af op zoek naar het juiste gezelschap. De meeste feestjes blijken zich af te spelen in de verzonnen wijk Puppenberg, een naam die verdacht veel doet denken aan Dalston (een verbastering van Dolls Town). Overal om Loeser heen sluimeren beloftes van mooie vrouwen, hoogwaardige kunst en drugs, maar niets van dat alles valt binnen zijn bereik. Hij maakt consequent de verkeerde keuzes, ingegeven door zijn zelfmedelijden, jaloezie en opportunisme. En hij maakt van zijn hart bepaald geen moordkuil. Luid klagend maakt hij van de jaren dertig een op geheel eigen wijze ondraaglijk tijdperk.
Adele Hitler
Op een van de Berlijnse feestjes ontmoet hij zijn oude student Adele Hitler (geen familie). De ooit onaantrekkelijke Adele blijkt uitgegroeid tot prachtige jonge vrouw. Als hij bij haar een blauwtje loopt, bereikt de frustratie haar hoogtepunt. Adele verlaat het land en Loeser besluit haar achterna te reizen. Zo komt hij terecht bij een zwendelaar in Parijs en een communistische verzetsgroep in Los Angeles. Overal treft hij vluchtelingen voor de oorlog. Als ze aan hem vragen of hij zich ook zo’n zorgen maakt om Duitsland denkt hij aan Bertold Brecht, die altijd alle aandacht van hem wegkaapt op feestjes. Inderdaad zegt hij dan, Duitsland is er slecht aan toe.
De kunstenaars en wetenschappers treffen elkaar in de Berlijnse clubs en Franse absint-cafés. Prachtige samenwerkingen liggen in het verschiet, maar de Egon Loesers van deze wereld zien eerder competitie dan samenwerking. Op het moment dat de oorlog op uitbreken staat, heeft Loeser iedereen van zich weggejaagd en kan hij alleen nog maar mopperend in zijn Amerikaanse huisje zitten. Hij leeft dan al vele jaren celibatair en wanhopig. Als hij een brief krijgt van een vriend die vervolgd dreigt te worden door de nazi’s, gooit hij die boos weg; hij heeft wel even iets anders aan zijn hoofd. Een vriendin afpersen bijvoorbeeld, die hij betrapte terwijl ze vreemdging.
Ketamine
Ned Beauman heeft een absurd boek geschreven. Hij maalt niet om historische juistheid of begrijpelijke motieven. Loeser treft bijvoorbeeld op feestjes laveloze gebruikers van ketamine, een drug die pas in 1962 werd uitgevonden. Het Berlijn uit The Teleportation Accident is een geromantiseerde versie van het echte Berlijn, eerder een Hipstamatic-snapshot dan een echte foto. Op Egon Loesers pad komen geen Freikorpsen of razzia’s, maar onwillige vrouwen en mislukte feestjes. De Tweede Wereldoorlog dient voor Beauman vooral als handig decor om kritiek te hebben op zijn moderne leeftijdgenoten. En als satire op andere oorlogsliteratuur, bijvoorbeeld door zijn personages Loeser en Hitler te noemen.
The Teleportation Accident doorkruist genres, spot met zichzelf en anderen, heeft nauwelijks aantoonbare structuur, maar geeft je toch het gevoel tegelijk in het moderne Londen en Weimar-Berlijn te wonen. Van Egon Loeser maakt Beauman het prototype hipster die geen andere zorg heeft dan zichzelf. De wereldgeschiedenis is niet meer dan een nare bromvlieg. Niet dat Egon Loeser een flierefluiter is; zijn problemen vragen de hele dag om aandacht. Het is alleen zo dat Adele Hitler een groter probleem vormt dan haar historische naamgenoot.
**** Ned Beauman, ‘The Teleportation Accident’, Hodder &#038; Stoughton, 368 p., € 22,99