<div class="lead">Wie Turkse kranten leest, gelooft niets meer: het desastreuze effect van verzuilde meningen.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Sinds kort, dat wil zeggen: sinds ik weer wat tijd heb doorgebracht in het favoriete Bodrum, lees ik een aantal Turkse kranten (de Engelse edities) en daar is een direct voordeel aan verbonden: je leert het open en liberale karakter van de Nederlandse De Telegraaf op waarde te schatten. Ik weet het, als VN-lezer behoor je die krant te verfoeien en liefhebbers van Youp van ’t Hek vrezen de dag dat de nette NRC zich zal mésalliëren met de chocoladeletterkop. </p>
</p></div>
<p>Maar al die verschillende en soms botsende meningen in De Telegraaf – het is in een Turkse krant ondenkbaar. De vrijheid van meningsuiting is er keurig per zuil en per krant geregeld, en daarin wordt dan consequent één boodschap uitgedragen, die er bij de lezer in wordt gestampt via het redactionele commentaar tot en met de berichtgeving, de reportages en de columnisten, die allemaal kundig variëren op het ene thema: met Erdogan gaat het van kwaad tot erger. </p>
<p>Of: alles wat Erdogan doet, is welgedaan. Daarnaast zijn er natuurlijk ook nog de monddood gemaakte journalisten, die gewoon in het gevang zitten. De consequente Erdogan-critici zijn Today’s Zaman, afkomstig uit de Gülen-beweging, en de oude seculiere krant Hürriyet Daily News. Je zult daar geen aardig woord over de net gekozen president in vinden. </p>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Je begint te giechelen als weer een columnist inventief (verkeerschaos in Istanboel) de schuld aan Erdogan geeft</p>
</blockquote>
</div>
<p>Het gekke is dat ik het bijna altijd met die analyses eens ben (de rechtsstaat gaat eraan; als Erdogan een democraat genoemd kan worden, dan toch een van de Poetin-school), maar dat ik zoveel eentonig gelijk, pagina na pagina, niet kan verdragen. Deze preken voor eigen parochie zijn we in Nederland na de verzuiling toch echt ontwend. Je begint te giechelen als weer een columnist op inventieve wijze – de verkeerschaos in Istanboel – de schuld aan Erdogan geeft.</p>
<p>Voor de fans van Erdogan en zijn AKP is er de Daily Sabah: één uitgesponnen Hooglied waarin de heldendaden van de grote Turkse man worden bezongen. Voorbeeld: kop van maandag 11 augustus: ‘People choose Erdogan as President. Turkey enters new era.’ Terwijl we in Today’s Zaman het moeten doen met de zunige kop: ‘Erdogan barely wins first popular presidential elections’, en zo nog wat suggesties van onregelmatigheden en mogelijke verkiezingsfraude.</p>
<p>Wie deze drie kranten naast en door elkaar leest, gelooft eigenlijk niets meer: dat is het desastreuze effect van die verzuilde meningen, die zich zo stevig in hun eigen positie hebben ingegraven. Ik neem aan dat de meeste Turken zich houden aan één krant, één wereldbeeld: die worden dus nooit meer tegengesproken, zoals de Trouw-, de Volkskrant- en ook de Telegraaf-lezer nog wel wil overkomen. Die lezers bewegen zich in een afgesloten universum waarin alles klopt en nooit het ene idee botst op het andere. </p>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Wie drie Turkse kranten naast en door elkaar leest, gelooft eigenlijk niets meer</p>
</blockquote>
</div>
<p>En terwijl in de aanloop naar de presidentscampagne de ideologische verschillen tussen de kampen alleen maar zwaarder werden aangezet, is er dus nu plotseling één Turkse president voor alle mensen, ook voor diegenen die hij kort daarvoor nog van de meest vuige misdaden heeft beschuldigd. Erdogan de straatvechter, de clanleider die nu als de grote verzoener moet poseren. Sinds Saulus op weg ging naar Damascus hebben zich weinig van dit soort transformaties voltrokken.</p>
<p>Er is een kwestie die al die verschillende Turkse facties verenigt, en wel op waarlijk hysterische wijze: Gaza. Erdogan had de Israeliërs nog niet verweten dat ze erger waren dan Hitler, en beloofd dat ‘Israel zal verdrinken in het bloed dat ze laat vloeien’, of de seculiere oppositie maakte bekend dat zij persoonlijk naar Gaza ging, zodra het even kon, om Erdogan en zijn partij te overtroeven in afgrijzen. </p>
<p>In 2005 meldde Erdogan nog dat ‘antisemitisme een misdaad is tegen de menselijkheid’. Later voegde hij daaraan toe dat ‘assimilatie’ dat ook was (let op, Duitse Turken!) en nu heeft hij heel kunstig zionisme en antisemitisme op één lijn gezet – allebei zijn even afkeurenswaard. Over de Israëlische regering merkte hij kort geleden op: ‘Zij die Hitler dag en nacht veroordelen, zijn Hitler voorbijgestreefd in barbaarsheid.’ </p>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Erdogan heeft heel kunstig zionisme en antisemitisme op één lijn gezet </p>
</blockquote>
</div>
<p>Het enge is: dit zijn het soort uitspraken waardoor hij alle handen op elkaar krijgt. Hoe je ook denkt over Gaza: de vergelijking met Hitler is volkomen gezocht en absurd en kan alleen maar voortkomen uit het vaste voornemen de Holocaust tegen Israël in stelling te brengen – ik kan daar niets anders dan antisemitisme in zien. Als Israël ‘erger is dan Hitler’ zit er maar één ding op: elimineren.</p>
<p>Dit nu is het vredesdividend dat Turkije bij elkaar houdt. </p>
<p></p>


Gerelateerd