‘Een kleine encyclopedie van misleiding’ noemt filosoof en jurist Roelf Bolt zijn Leugenaars en vervalsers. Welnu, ‘klein’ is het boek dat 384 gevallen van bedrog beschrijft zeker niet, en een encyclopedie is het evenmin. Daarvoor ontbreken te veel – beroemde – gevallen van oplichterij, bijvoorbeeld de ruimtereiziger Adamski. In zijn voorwoord vermeldt Bolt dat hij alle bedrog terzijde heeft gelegd waar een godsdienstig tintje aan zat. Wie kan immers de oprechtheid van de verkondigers controleren? Gelukkig staat Lou de Palingboer er wel in. Veel voorkomende categorieën zijn verder kunstvervalsing, kwakzalverij, pseudo-wetenschap, plagiaat en dergelijke. Het mooiste deel van het boek is de inleiding, waar algemene conclusies uit het verzamelde materiaal worden getrokken, zoals het inzicht dat ieder mens tussen zijn vierde en zesde jaar het bedrog en de voordelen daarvan ontdekt. We zijn nu eenmaal sociale dieren die er profijt van trekken als we ons kunnen losmaken van de actuele...