Van de staatssecretaris hoeft het niet, zo’n referendum over Europa. Maar als het ervan komt, dan gaat Atzo Nicolaï met alle liefde de boer op voor de Unie. Zoals hij in Brussel ook met verve het Nederlandse belang behartigt. Vooral als de collega’s in de Unie, en zijn critici in Nederland, hem dan een kruidenier vinden.

Nederland dreigt ten prooi te vallen aan provincialisme, signaleerde vice-president Herman Tjeenk Willink van de Raad van State in maart. Discussies over de Navo en de toekomst van de Europese Unie worden elders gevoerd. ‘Wij waren het afgelopen jaar vooral met onszelf bezig.’

‘We zitten hier maar wat te prutsen,’ vond ook president Nout Wellink van De Nederlandsche Bank. De wereld staat in brand en wat doen wij? ‘Nederland is vooral bezig met de eigen, kleine sores.’

Ten aanzien van de Europese uitbreiding heerst in Den Haag een kruideniersmentaliteit, merkte voorzitter Herman Wijffels van de Sociaal-Economische Raad op. Terwijl er grote economische belangen op...