Geschiedenis / Vergeten literatuur

Toen Martinus Nijhoff in juni 1945 de tentoonstelling Het vrije boek in onvrije tijd opende, stond clandestiene literatuur nog volop in de belangstelling. In geen land onder Duitse bezetting waren zoveel boeken in het geheim gedrukt, nergens was verzetspoëzie zo populair geweest als in Nederland. Clandestiene literatuur paste ook perfect bij het heroïsche beeld van de bezetting dat vlak na de bevrijding opgang maakte. De snelle nederlaag van het eigen leger, gevolgd door een lange bezetting door buitenlanders en uiteindelijk een bevrijding door andere buitenlanders werd gevierd als een nationale overwinning. Nederland was een natie van helden.

De tentoonstelling, die niet minder dan vijftienduizend toeschouwers naar het Stedelijk Museum van Amsterdam had gelokt, maakte daarna een reis door Europa. Clandestiene literatuur werd zo opnieuw propagandamateriaal. Dit keer niet ter bestrijding van de Duitse cultuurpolitiek, maar om het heldhaftige...