Nachtenlang lag Max van Weezel te tobben over het Oekraïne-referendum. Nu is hij om – en in ieder geval geen leunstoelgeneraal.

‘Deze plant van vreemden bodem te enten op onze constitutie, ware een gevaarlijke proefneming. Als de Staten-Generaal gesproken hebben, is voor een nadere beslissing van het kiezersvolk geen plaats.’ Dat schreef de katholieke staatsman Charles Ruijs de Beerenbrouck in 1920 over het referendum. Het bleef decennia lang het credo van onze politieke elite: ministers en Kamerleden zijn er om knopen door te hakken, niet om met bibberende knieën af te wachten wat de gewone man vindt. Halverwege de jaren tachtig adviseerde oud-premier Biesheuvel (bijnaam: ‘Open Barend’) voorzichtig met de volksraadpleging te experimenteren. Het toenmalige kabinet wilde er niets van weten. Tien jaar later deed Paars een serieuze poging het referendum in te voeren. Het voorstel sneuvelde in de Eerste Kamer, tijdens de Nacht van Wiegel (18 mei 1999).

Begin deze eeuw staken...