Beschouwing / Boekenweekgeschenk gaat non-fictie

Voor zijn magnum opus In Europa trok de vaderlandse chroniqueur Geert Mak in 1999 ook naar Istanbul, de verste uithoek van het continent, half Europees, half Aziatisch. Het hoofdstuk dat hij eraan wijdde, was somber van toon. Mak schetste het Istanbul van de negentiende eeuw als een kosmopolitische stad die in tolerantie met Amsterdam kon wedijveren. Maar nu, luidde zijn diagnose, ‘is het een uithoek, een arme, razendsnel groeiende derdewereldstad, een symbool van vergane glorie, vergeten banden, verloren verdraagzaamheid’. In vogelvlucht overzag Mak de oorzaken van die teloorgang. Niet Mohammed – de opleving van de islam – maar Atatürk – de grondlegger van de seculiere staat – wees hij aan als de hoofdschuldige. Die wilde Turkije tot een sterke nationale eenheid smeden, verhief etnische zuiveringen tot staatsbeleid en wakkerde het beruchte Turkse eergevoel aan.

Zeven jaar na In Europa ging Mak terug naar de grote brug...