Voorjaar 1994 deed minister-president Ruud Lubbers een opmerkelijke uitspraak. Tijdens een spreekbeurt in Gorinchem liet hij zich ontvallen dat hij niet op de nummer één van zijn partij ging stemmen maar op minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie.

Aan dat optreden van Lubbers, die op dat moment twaalf jaar aan de macht was, ging veel ellende binnen het CDA vooraf. Een paar jaar eerder had de premier zonder de moeite te nemen de leden te raadplegen Elco Brinkman tot kroonprins gebombardeerd. Maar tussen beide christen-democraten boterde het niet. Brinkman verweet Lubbers gebrek aan daadkracht, Lubbers vond zijn erfopvolger bij nader inzien een ongeleid projectiel.

Na een aanvaring over de AOW sloeg de wanhoop toe. In vertrouwelijke brieven aan de partijtop beklaagde Lubbers zich over de verrechtsing van het CDA en de strategische blunders van Brinkman: ‘Elco heeft slechts één doel, één toetsingscriterium: doorgaan, ook als de politieke dood erop volgt. Naar mijn...