Mijn hele leven heb ik les gegeven in vakken waarin ik geen les om les te geven had gekregen. Al mijn lesgeven was onbevoegd. Het kwam er altijd op neer dat ik een dag, een week, of in een enkel geval een maand vóórdat ik die les moest geven mij in dat vak ging verdiepen.

Ik was elf toen mijn zuster begon te leren lezen. Ik wist wat een vreselijke methode Maria Montessori had verzonnen om de letters te leren: met je vinger langs een in ruwe stof uitgevoerde letter strijken die op een plankje was gelijmd. Alsof een letter een vrucht was die je met je ogen dicht moest betasten om zijn naam en smaak te kunnen raden.

Uit mijn eigen leesleertijd van zes jaar eerder herinnerde ik me nog mijn woede dat de schrijfletters, toen nog in schuinschrift, totaal verschillend waren van de leesletters, toen al in de losse blokletters zoals u die nu leest. Je moest dus als zesjarige twee verschillende alfabetten leren, of eigenlijk vier, want de hoofdletters bleken, anders dan in het Russisch,...