<div class="wpg-element paragraph">
<p>Deze maand treedt Lady Gaga eindelijk op in Nederland. Hoe de buitenissige popzangeres deed wat niet kon: superster worden in het internettijdperk. </p>
<p>De een was het afgelopen jaar vijftig geworden, de ander was net drieëntwintig. Op 3 oktober 2009 stonden ze, de twee grote rivalen voor de titel &#8216;populairste popzangeres&#8217;, plotseling zij aan zij in het televisieprogramma Saturday Night Live. Ze deden een stom dansje. Madonna zong: &#8216;Ik heb honderden hits, jij hebt er maar twee.&#8217; Lady Gaga zei: &#8216;I&#8217;m totally hotter than you.&#8217; Er werd aan haren getrokken. Er werd geslagen, zoals alleen vrouwen in kluchten dat kunnen. Nee, geestig was het niet, maar wel veelbetekenend. Madonna, die de laatste jaren steeds minder vaak op gevoel voor humor kan worden betrapt, gaf er luid en duidelijk mee aan: dit is mijn opvolgster.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Grote kans dat Madonna gelijk heeft. En het geestigste is nog: in het sterk veranderde popklimaat had Lady Gaga zich eigenlijk niet eens tot de status van superster kunnen opwerken. Want met de dood van Michael Jackson leek de laatste mondiale popster gestorven. Popmuziek was, mede dankzij internet, versplinterd in oneindig veel kleine subculturen. Niemand had meer de macht deze met elkaar te verbinden. Maar opeens was daar Gaga, kan-mij-helemaal-niets-schelen-wat-jullie-van-mij-vinden-Gaga, verborgen onder buitenissige pruiken, oogverblindende make-up, met beha&#8217;s waaruit vuurwerk kwam en rokjes die steeds korter werden totdat ze op een gegeven moment besloot er maar gewoon geen meer aan te trekken.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; Een team van managers, stylisten en regisseurs is verantwoordelijk voor al haar verschijningsvormen</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Dat Lady Gaga zo snel opkwam, past wel weer helemaal in deze tijd. Januari vorig jaar scoorde ze haar eerste nummer-1-hit met &#8216;Just Dance&#8217;. Tegen het eind van 2009 had ze acht miljoen cd&#8217;s verkocht en brandde haar naam op ieders lippen, of dat nu was vanwege haar catchy songs (waarvan er inmiddels liefst vier de toptien hadden bereikt), haar spacy uiterlijk, haar spraakmakende videoclips of de geruchten dat ze een hermafrodiet zou zijn. Iets dat ze overigens met een superieur gevoel voor de eerste wet van de media &#8211; keep them guessing &#8211; in het ongewisse heeft gelaten. Als ze het meteen had ontkend, was daarmee de kous af geweest. Maar dat was duidelijk niet de bedoeling. Ontkennen deed ze wel, maar later.</p>
<p>Televisiezender Nickelodeon maakte vorige maand bekend dat ze de favoriete artiest is van de Nederlandse jeugd. Maar wie is Lady Gaga? Of is dat precies wat de aandachtstrekker wil dat wij ons voortdurend afvragen? Zeker nu haar prestigieuze Monster Ball-tournee Europa aandoet.</p>
<p><b>Popsterren eten niet</b><br />Stefani Joanne Angelina Germanotta was een meisje met een obsessie voor het theater dat haar onderwijs genoot op een privéschool in New York waar ook Paris Hilton op zat. Jaloerse schoolgenoten, die het niet konden hebben dat ze altijd de hoofdrol in toneelstukken kreeg, noemden haar achter haar rug The Germ, &#8216;omdat ze vies was&#8217;. In die tijd had ze nog krullen en was ze zeker tien kilo zwaarder dan nu. Die kilo&#8217;s raakte ze kwijt door een streng regime van dansen, dieetpillen en één maaltijd per dag. Een wellicht voor haar kwetsbare tienerfans niet zo heel gelukkige uitspraak van Gaga: &#8216;Popsterren eten niet.&#8217;</p>
<p>Dat ze talent had, was al snel duidelijk. Ze kon zingen en speelde verdienstelijk piano. Maar als iemand te weten is gekomen dat er veel meer zijn met talent, en dat talent alleen niet genoeg is voor succes, dan is het de kleine Stefani Germanotta wel. Talent vermengd met gekoesterde ijdelheid, blinde vastberadenheid en een slimme strategie &#8211; dat is een ander verhaal. Haar ex-geliefde, heavy metal-drummer Luc Car, waagde het ooit tijdens een ruzie te betwijfelen of zij het ooit zou gaan maken. Waarop ze hem toebeet: &#8216;Op een dag zul jij geen deli kunnen bezoeken of je hoort mij.&#8217;</p>
<p>Gaga kreeg gelijk. Het heeft óók met de juiste mentaliteit te maken. Bij een eerder bezoek aan Los Angeles stoorde zij zich enorm aan het gebrek aan die juiste mentaliteit, tekende New York Magazine recent op. &#8216;Iedereen wil beroemd worden, maar niemand is bereid het spelletje mee te spelen. Ik kom uit New York. Ik zal moorden om te krijgen wat ik nodig heb.&#8217;</p>
<p>Ze had het eerder al op verschillende manieren geprobeerd. Als leadzangeres van een Deep Purple-coverband. Als songstress met steil zwart geverfd haar achter de vleugel. Als danseres in louche nachtclubs. Nadat ze zichzelf Lady Gaga was gaan noemen, zong ze vaak met een dj. De bijval was wisselend, maar het grenzeloze zelfvertrouwen van Gaga werd er niet door geschaad. Dat zelfvertrouwen herleidt zij tot de Lower East Side, de bloemrijke wijk van Manhattan waar ze voor het eerst op zichzelf ging wonen.</p>
<p>Tegenover The Observer bekende Gaga dat ze vier jaar geleden, toen ze alleen was op haar kleine etage, een zakje cocaïne bestelde, high werd en uren bezig was met haar haar en haar make-up. Wanneer de coke eenmaal was uitgewerkt, begon ze weer opnieuw. Toen al voelde ze zich een ster. Gaga: &#8216;Soms kijk ik ernaar terug en dan mis ik die tijd, op een bepaalde manier.&#8217;</p>
<p>Eén keer barstte ze ondanks haar instelling en overtuiging in tranen uit. Lady Gaga had een contract getekend bij platenmaatschappij Island Def Jam, naar verluidt voor iets minder dan een miljoen dollar. Ze had haar eerste opnamen ingeleverd, maar daarna was het verdacht stil geworden. Pas veel later belde een medewerker. Hij had een nummer gedraaid tijdens een vergadering en de grote baas L.A. Reid had na enkele minuten een veelbetekenend gebaar gemaakt: met zijn vlakke hand deed hij alsof hij zijn keel doorsneed. Lady Gaga moest op zoek naar een andere platenmaatschappij.</p>
<p>Hoe zij hierop reageerde, zegt zo&#8217;n beetje alles over wat Lady Gaga bijzonder maakt. &#8216;Ik keerde terug naar de Lower East Side en ik was zo depressief&#8230;,&#8217; vertelde ze. &#8216;Op dat moment begon de werkelijke toewijding aan mijn muziek en mijn kunst.&#8217; Het is tekenend voor haar zakelijke sluwheid dat ze een voorschot van Island Def Jam had geweigerd. Daardoor bleef ze eigenaar van de opnamen. Onder de zes nummers die Lady Gaga in opdracht van Reid had gemaakt, bevonden zich twee van haar latere hits.</p>
<p><b>Andy Warhol</b><br />Haar keuze van idolen is opvallend: David Bowie, Madonna, Grace Jones. Artiesten die van persoonlijkheid wisselen zoals gewone mensen van onderbroek. Maar Gaga was nog geen Gaga voordat ze in aanraking was gekomen met Andy Warhol. Soms twijfelde ze of ze wel mooi genoeg was om het te maken als zangeres. Ze sprak zo nu en dan over een neusoperatie die haar een klassiekere uitstraling moest geven. Totdat iemand haar vertelde over Before And After I, dat in het Metropolitan hangt. Warhol heeft twee gezichten en profil geschilderd; een met een zeer kromme neus, een met een gecorrigeerde rechte. Daarboven: letters die geen ander woord kunnen vormen dan raped. Gaga kon haar ogen amper van het kunstwerk afhouden. Meteen daarna kocht ze alle boeken over Warhol die ze kon vinden.</p>
<p>Voor Gaga was Andy Warhol de sleutel tot wereldfaam. Haar ambitie is van popmuziek &#8216;museumwaardige&#8217; kunst te maken. Waar zou ze dat vandaan hebben? Ze liet haar Italiaanse neus en haar prominente voortanden onveranderd en maakte geheel in de Warhol-traditie kunst van haar sterstatus. Ze heeft zelfs haar eigen Factory: Haus of Gaga, een team van managers, stylisten, voormalige kunstacademiestudenten en regisseurs, dat met haar verantwoordelijk is voor al haar verschijningsvormen.</p>
<p><b>Zelfverklaarde outcast</b><br />Stefani Germanotta, ook in vermomming bepaald geen standaard modepopje, heeft de wereld naar zich laten luisteren, en vooral ook naar zich laten kijken, op haar eigen voorwaarden. Een onuitgebracht nummer van haar heet &#8216;Ugly Sexy&#8217;. &#8216;Ik denk dat ik er nieuw uitzie. Ik denk dat ik verander wat mensen veronderstellen dat sexy is.&#8217; Ze is een zelfverklaarde outcast, die lijkt te gloreren in haar outcast-zijn. En daarin toont ze ongebreidelde lef. Nooit is ze te betrappen op het nederige gedrag dat vrouwen in de popmuziek al te makkelijk wordt toebedeeld. Ze is geen stoeipoes, ze is geen vrouw die poëzie schrijft, ze is gevaarlijk. Alleen: hoe dan?</p>
<p>Haar wens, zo liet ze eens weten, is &#8216;to turn the world gay&#8217;. Haar hit &#8216;Poker Face&#8217; verhaalt van het verlangen om haar vriendje te bedriegen met een vrouw. Maar niets is bij Gaga wat het lijkt: niemand uit haar omgeving heeft haar ooit betrapt op romantische interesse in iemand van haar eigen sekse. In haar andere grote hit, &#8216;Paparazzi&#8217;, verschuift het perspectief zo dat je niet meer weet wie nu wie volgt, de fotografen de ster of de ster de fotografen. In de veel bekeken videoclip van haar laatste single &#8216;Telephone&#8217; gebeurt heel veel suggestiefs in een vrouwengevangenis. En, o ja, Gaga heeft een zonnebril op gemaakt van brandende sigarettenpeuken. Naar het waarom is het gissen, en dat is nu juist de bedoeling. De schijn van spanning en opwinding is al genoeg om duizenden discussies op internet te laten opgloeien en haar fans nog meer aan haar te binden.</p>
<p>Wellicht is het achterliggende motief wel gewoon zo simpel als: de roem van Gaga te vergroten. Popmuziek is een uitgeholde cultuur die vaak nergens over gaat, en dat is precies wat Gaga belichaamt. En het gebrek aan inhoud? Ach, het is hetzelfde verwijt dat Warhol zijn hele leven heeft moeten aanhoren. Lady Gaga is de enige moderne popster, zo complex als de informatiestroom het toelaat. Ongrijpbaar en transparant tegelijk, even afstandelijk als bereikbaar &#8211; dat krijg je ervan als je bijna vier miljoen volgers hebt op Twitter.</p>
<p>Het zwakke punt van Lady Gaga is de muziek. Als alle liedjes zo aansprekend en toegankelijk zouden zijn als &#8216;Poker Face&#8217;, &#8216;Just Dance&#8217; en &#8216;Paparazzi&#8217; was er weinig aan de hand. Maar op The Fame Monster, de recente uitgave van The Fame met acht extra nummers, daalt het niveau schrikbarend. In de bus waarmee ze de Monster Ball-tournee onderneemt, heeft ze een studio ingebouwd zodat ze door kan werken aan haar nieuwe cd. Lady Gaga noemde haar aankomende cd op een chatbox van haar bewonderaars &#8216;het lijflied voor onze generatie&#8217;. Tijd voor de liefde heeft Gaga niet, claimt ze. Ze meent een loyalere partner te hebben gevonden: &#8216;Muziek wordt niet morgenochtend wakker om me vervolgens te vertellen dat-ie niet meer van me houdt.&#8217; Tijdens haar tournee spreekt ze haar fans regelmatig liefdevol aan als &#8216;slutty little monsters&#8217;. Het heeft er veel van weg dat Gaga een soort sm-relatie met ze onderhoudt. &#8216;Elke minuut van de dag ben ik dood, totdat ik hier op het toneel sta met jullie, dan pas leef ik.&#8217;</p>
<p>Een niet onbelangrijke vraag is dus: wat doet een levend kunstwerk als Lady Gaga als haar lange Monster Ball-tournee op 10 december in Lissabon is afgelopen?</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<h3>Lady en Nederland</h3>
<p>De producer die haar specifieke ietwat kille elektronische geluid bedacht en Lady Gaga daarmee haar eerste hit bezorgde, woonde tot voor kort in Nederland. Nadir Khayat werd geboren in Marokko en verhuisde toen hij tien jaar oud was naar Zweden. Hij produceert muziek onder de naam RedOne. In die hoedanigheid tekende hij voor zes nummers van The Fame en vier nummers van The Fame Monster. Momenteel werkt hij naar verluidt ook mee aan haar nieuw te verschijnen cd.</p>
<p>Twee jaar geleden leefde hij voornamelijk in Utrecht. RedOne, ook producer van Akon, Alexandra Burke, Enrique Iglesias, Pixie Lott en Kat DeLuna, is getrouwd met een Nederlandse vrouw en zij wilde graag in de buurt van haar familie zijn bij de geboorte van hun eerste kind. Dus woonde de wereldberoemde producer in Utrecht. Hoewel, wereldberoemd? Hij bood zijn diensten aan bij de Hogeschool van de Kunsten. Hij wilde zijn ervaring en kennis op productiegebied delen met de studenten van de HKU. RedOne op de Nederlandse website Future Music Charts: &#8216;Blijkbaar hadden de leraren daar geen behoefte aan, want ik heb nooit een reactie gehad op mijn voorstel.&#8217;</p>
</p></div>


Gerelateerd