Roman
Als de primus inter pares wegvalt, is het of de koning dood is. En dan? Blijft er een republiek over.
Wie moet die besturen?
In De republiek, de tweede roman van Groene Amsterdammer-kunstredacteur Joost de Vries, is het de charismatische academische alleskunner Josip Brik – ‘grondlegger van de Hitlerstudies, secretaris van de bond voor de anti-derridianen, laat-marxist, vaker-dan-af-en-toe-tv-presentator’, enzovoort – die uit een Amsterdams hotelraam de dood in kukelt.
Briks jonge secondant Friso de Vos ziet zichzelf als ‘dauphin’. Tot zijn frustratie is het de veelbelovende oud-Brik-student Philip de Vries wiens naam op ieders lippen ligt.
Figuren met een ongezonde interesse in het erfgoed van de Grote Brik weten De Vos wél te vinden. Die denkt ondertussen voortdurend nog aan Pip, zijn ex. Een en ander leidt van een persoonsverwisseling tot een kluchtige climax op een historisch congres, getiteld The End of History. Met veel verwikkelingen daartussenin.
Kwikzilverig beweegt De Vries tussen slapstick, karikatuur en spionageverhaal, daar gooit hij nog een taaie beschrijving van het veld der Hitlerstudies en een staaltje fan­fiction doorheen. Plus talloze intertekstuele verwijzingen en beeldmateriaal ter vermaak, waaronder melige ‘things that look like Hitler’. Zie ook zijn debuut Clausewitz (NRC: ‘het keerpunt in de Nederlandse literatuur’), dat in De republiek nadrukkelijk en op allerlei niveaus mee-echoot.
De Vries etaleert een aanzienlijke hoeveelheid vondsten, literaire trucs, weet­jes en vormflexibiliteit, ternauwernood tot een geheel gekleid. Zijn parodie van akademeia is geestig. Veel dieper gaat De republiek niet. Zwaarte of diepgang hoeft ook niet, als je het spel heel knap speelt. Hier gaan de slimmigheden weleens ten koste van de intrige, die niet altijd meteen helder of pakkend is, laat staan aangrijpend. En met zo veel intertekstualiteit wordt een roman vooral een gezelschapsspel voor ingewijden.
Joost de Vries, ‘De republiek’, Prometheus, 256 p., € 17,95

Gerelateerd