Uit het leven
Aron de Vries, op 10 september op negentigjarige leeftijd in Leeuwarden overleden, was een strijdlustig man die nooit opgaf; op zijn vijftiende was hij gaan werken als bankwerker in een fabriek en op zijn vijftigste ging hij rechten studeren. Tot zijn dood trad hij veelal belangeloos op als raadsman en adviseur voor oud-strijders, garagehouders, restaurants, kermisklanten en vele anderen. Hij was een Joodse jongen die zich altijd vooral Fries heeft gevoeld. Graag vertelde hij dat hij als kind op de sabbat in zijn sjabbeskleren kievietseieren ging zoeken: &#8216;Een echt Friese sport. En dan zal je net zien dat ik met die goede kleren midden in de sloot terecht kwam, ik zat onder het eendenkroos; dan zwaaide er wat als ik thuiskwam.&#8217; Maar schaatsen mocht hij niet, zijn moeder zei bang te zijn dat hij zou vallen. &#8216;Toch liep ik wel eens met andere Joodse jongens op het ijs en dan riepen niet-Joodse kinderen: &#8220;Joden op het ijs! Het begint te dooien.&#8221; Vooral mijn broer sloeg er dan meteen op los en dan was het probleem opgelost. Het had niet zo&#8217;n zware lading, we hadden veel niet-Joodse vriendjes, we hoorden er echt bij.&#8217;
Tijdens de Tweede Wereldoorlog voer hij als stoker tweede klasse op de mijnenvegers HMS Claesje en Jan van Brakel. Bij terugkeer in Nederland in 1945 bleek dat niemand van zijn familie de Holocaust had overleefd. Een verlies dat hem zijn hele leven bleef achtervolgen.
Aron de Vries werd op 24 maart 1921 in Harlingen geboren. De familie woonde er sinds de achttiende eeuw, ze handelden in textiel, oud ijzer, paarden en mollenvellen. Arons vader had een manufacturenwinkel. Toen hij vijf jaar was, verhuisde het gezin naar Leeuwarden, naar een grotere winkel in de Joodse buurt. Aron was slim en stout, en voetbalde bij de Joodse club Achdoeth. Hij was technisch en wilde naar de ambachtsschool. Het was in de crisisjaren &#8216;zwaar sappelen&#8217;. Zijn vader was veel weg, de boer op met broeken, hemden en sokken. Toen Aron vijftien was, kwam zijn vader bij een auto-ongeluk om het leven. Aron ging van school en kreeg werk in een machinefabriek. Toen hij op een keer onderdelen moest halen voor een ongeduldige klant bleef hij kijken bij het circus en werd op staande voet ontslagen. Later kwam het weer goed, Aron was een harde werker, had veel humor en een goede babbel.
In 1938, op zijn zeventiende, wilde hij als tamboer naar de Marine, maar kwam in de machinekamer terecht. Het werd zijn redding. Bij het uitbreken van de oorlog was hij op zee en werd &#8216;in een klein, oud rotbootje&#8217; naar Curaçao gestuurd. Daar, in het Caribisch gebied, heeft hij tot het eind van de oorlog konvooien uit Amerika begeleid. Aron hield van het matrozenleven, had succes bij de meisjes en &#8216;geen benul van wat zich in Europa afspeelde&#8217;. Brieven bleven onbeantwoord. Een buurman schreef dat zijn moeder in Leeuwarden was overleden. In 1945 werd hij, terug in Nederland, gedemobiliseerd, maar &#8216;omdat ik niet wist wat ik moest gaan doen, ik geen familie meer had en geen huis om te slapen, ging ik weer in militaire dienst&#8217;. Hij werd sergeant bij de Landmacht.
Op een dansavond in 1946 ontmoette hij in Oosterwolde Froukje Mebius, een mooi Fries meisje met wie hij hetzelfde jaar trouwde. Zij kregen vier kinderen. Froukje wilde niet dat hij naar Indië ging, Aron kon uit dienst en begon een manufacturenwinkel, net als zijn vader, in Harlingen en in Leeuwarden.
In 1948 vocht hij in de Israëlische Vrijheidsoorlog. Hij bleef rusteloos, verkocht op een dag de winkel en werd vertegenwoordiger voor een bedrijf in vrachtwagens en cementmixers. De hele week was hij op pad, hij had nog even een eigen garage, hield van jazz en zong in de weekenden songs van Frank Sinatra in een hotel in Harlingen. Overal had hij vrienden; met Abe Lenstra en zijn vrouw gingen Aron en Froukje op vakantie naar Amerika.
Na een hartoperatie begon Aron in 1972 aan zijn rechtenstudie. Hij bleek een geboren mediator, reisde als jurist de hele wereld over en sloeg geen Veteranendag over. Hij bleef werken, maakte grappen en kreeg in restaurants als dank voor zijn adviezen gratis te eten. Soms zelfs dubbele porties. Trots liet hij het zich smaken.
Suggesties voor deze rubriek? Mail naar uithetleven@vn.nl

peter brusse

Gerelateerd