<div class="lead">Het kamerlid dat haar linkse vrienden choqueert</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Of het nu gaat over oorlog of economie, Ineke van Gent gooit de kont tegen de krib. &#8216;Ik ben niet van dat uitgebluste links.&#8217; </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In de vroege uurtjes van 28 januari 2011, precies een jaar geleden, nam GroenLinks in de Tweede Kamer een dapper besluit: de partij besloot steun te verlenen aan de politietrainingsmissie in het Afghaanse Kunduz. Eén lid van de fractie deed niet mee. Ineke van Gent, dochter van een sergeant-majoor bij de landmacht en voorheen lid van de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), liet zich niet overtuigen door de toezeggingen van premier Rutte. Ze stemde tegen.</p>
<p>Je kunt dat bestempelen als vaandelvlucht, of als gebrek aan verantwoordelijkheid. Binnen GroenLinks was lang niet iedereen blij met haar principiële stellingname: sommigen in de partijtop spraken van &#8216;oude pacifistische reflexen&#8217;. Bovendien bracht Van Gent, nota bene de nestor van de fractie, collega&#8217;s die nog twijfelden in een lastig parket. Meer dan één tegenstemmer kan een partij met tien zetels zich immers niet veroorloven.</p>
<p>Maar je zou ook kunnen zeggen dat Ineke van Gent iets deed wat in de Nederlandse politiek een zeldzaamheid is (ook al staat het in de grondwet): stemmen &#8216;zonder last&#8217;. Op ethisch en religieus gebied mogen Kamerleden nog wel eens hun hart volgen. Zo steunden drie homoseksuele CDA&#8217;ers ooit het homohuwelijk en stemden recentelijk twee PvdA&#8217;ers tegen het verbod op onverdoofd ritueel slachten. Maar verder wordt onze volksvertegenwoordiging beheerst door een rigide fractiediscipline: je legt je neer bij de meerderheid, ook al ben je het er niet mee eens. Zie het pijnlijke lot van VVD-Kamerlid Hennis-Plasschaert (weigerambtenaren) en het CDA-duo Koppejan en Ferrier (vrijwel alles). Zeker bij vredesmissies is het dissidentschap ongebruikelijk: als we onze militairen naar verre, gevaarlijke oorden sturen, doen we dat uit volle overtuiging en niet halfhartig.<br />Ineke van Gent (1957) trekt zich van deze mores niets aan. In de veertien jaar dat ze Kamerlid is, heeft ze een stevig trackrecord opgebouwd als het gaat om dwarsheid. In 1999 keerde ze zich, anders dan de rest van haar fractie, tegen de NAVO-bombardementen op Kosovo. Twee jaar later nam ze afstand van de steun die GroenLinks verleende aan de Amerikaanse inval in Afghanistan. En toen kwam Kunduz. Eigenlijk, zegt Van Gent, was het helemaal niet zo&#8217;n moeilijk besluit. &#8216;Ik heb er goed over nagedacht, hoor. Over vredesmissies valt te praten, maar militaire actie is gewoon niet zo mijn ding. De situatie in Afghanistan is complex. En de verhouding civiel-militair vond ik bij deze missie, en dan druk ik me mild uit, nogal scheef.&#8217;</p>
<p>In de dagen en weken na het Kunduz-besluit kreeg Van Gent meer dan zeshonderd mailtjes van GroenLinks-leden en sympathisanten. Stuk voor stuk waren ze teleurgesteld over de opstelling van de fractie en steunden ze Van Gent. Terwijl alle andere negen fractieleden het land introkken om de verbouwereerde achterban tekst en uitleg te geven, bleef Van Gent achter in Den Haag. In haar eentje. &#8216;Dat was wel een eenzaam moment. Mensen vroegen: waarom ben je er niet bij? Maar ik dacht: ik ga het vuur niet nog eens extra opstoken.&#8217;</p>
<p><b>Begonnen als welzijnswerker</b><br />Van Gents dwarsheid betreft niet alleen kwesties van oorlog en vrede. Ook op andere terreinen heeft ze in de afgelopen jaren haar kont tegen de krib gegooid. Enkele jaren geleden kwam GroenLinks met het pamflet Vrijheid eerlijk delen, waarin de partij een radicale ommezwaai maakte op sociaal-economisch gebied. Nederland, zo viel in het stuk te lezen, heeft een &#8216;krachteloze verzorgingsstaat die mensen afschrijft en in passiviteit duwt.&#8217; Voortaan zou GroenLinks het niet meer opnemen voor bijstandstrekkers en oudere werknemers met verworven rechten, maar voor &#8216;outsiders&#8217; op de arbeidsmarkt: jongeren, vrouwen, flexwerkers.</p>
<p>Toenmalig partijleider Femke Halsema kreeg veel lof (én kritiek) voor haar vernieuwende opstelling. Maar Vrijheid eerlijk delen kende nóg een auctor intellectualis: Ineke van Gent. Tot verbazing van velen in de partij. Van Gent was haar carrière begonnen als welzijnswerker in Groningen. Ze was lid geweest van de PSP, een partij die ooit op een congres debatteerde over het nationaliseren van ijscokarretjes. En voordat ze Kamerlid werd, was ze vier jaar districtshoofd van de FNV. Kortom: zowel qua opvattingen, voorkomen als levensloop (in haar studietijd werkte ze bij de HEMA en als kantinemedewerkster op een Veluwse camping) leek Van Gent een typische exponent van de oud-linkse vleugel van GroenLinks. En nu propageerde ze plots de versoepeling van het ontslagrecht, verkorting van de ww-duur en werkverplichting voor mensen in de bijstand.&#8217;<br />Mijn vakbondsvrienden waren woedend,&#8217; zegt Van Gent. &#8216;Ze dachten: Ineke doet zoiets niet. Ook in de partij heb ik veel shit over me heen gekregen. Maar ik had me als Kamerlid jarenlang in de materie verdiept. Ik was tot de conclusie gekomen dat de verzorgingsstaat mensen vooral klein houdt en weinig kansen biedt om te participeren. Zelf ben ik erg van het arbeidsethos, ik heb altijd gewerkt. De samenleving verandert: mensen werken anders, nieuwe groepen dienen zich aan op de arbeidsmarkt. Daar moet je iets aan doen. Ik ben niet van dat uitgebluste links.&#8217;</p>
<p>Van Gent houdt niet van &#8216;voorspelbare opvattingen waar iedereen het meteen over eens is&#8217;. Dat begon al toen ze als militairsdochter lid werd van de PSP. Twintig jaar geleden choqueerde ze haar linkse vriendenkring door met haar man in het huwelijk te treden in Las Vegas. En dan zijn er nog haar opvattingen over het koningshuis. Veel politici zijn tegenstander van de monarchie, maar geven daar weinig ruchtbaarheid aan &#8211; uit angst voor de toorn van het volk. Niet Ineke van Gent. Als hartstochtelijk republikein stemde ze in 2001 tegen de toestemmingswet voor het huwelijk van Willem Alexander en Máxima. Ze ging wel naar de receptie, om het prinselijk paar uit te leggen dat het allemaal niet persoonlijk bedoeld was. &#8216;Dat begrepen ze. Ze wisten zelfs dat ik tegen had gestemd.&#8217; Op Prinsjesdag gaat Van Gent als een van de weinige Kamerleden nooit naar de Ridderzaal. &#8216;Ik ben twee keer geweest. Eén keer vlak na 11 september 2001, toen vond ik dat we een beetje eenheid moesten uitstralen. En één keer omdat Paul de Leeuw graag meewilde. Maar normaal gesproken zie je me daar niet.&#8217; Ook bij een principiële zaak als de erfopvolging laat Van Gent zich graag van haar recalcitrante kant zien. Toen de koningin onlangs de opmerkingen van Geert Wilders over haar hoofddoek in een Omaanse moskee bestempelde als &#8216;echte onzin&#8217;, twitterde Van Gent: &#8216;Beatrix for president.&#8217;</p>
</p></div>


Gerelateerd