Wortels. In het reusachtige boekenwoud van de Frankfurter Buchmesse struikel je erover. Wortels uit alle windstreken, behalve de westerse, want die doen het nooit zo goed. Afrikaanse roots wel, hele uitgeverijen eten daarvan. Niemand heeft een boek geschreven over Luxemburgse roots. Of Nederlandse.

Twee dagen eerder zat ik op een podium in de Nederlandse ambassade in Berlijn, stotterend in de taal waarin zojuist mijn debuutroman is verschenen. Naast mij een Russische schrijver als gesprekspartner. Deze Rus is beroemd in Duitsland, ik niet. Daarom kon hij mij bestraffend toespreken over de Russische ziel. Ik wil best in die ziel geloven, maar dan ook in de Luxemburgse. Of de Nederlandse. Maar dat is nooit de bedoeling. Als ze rotzooi hebben veroorzaakt, halen Russen de oude dichter Tjoettsjev aan: ‘Op Rusland krijgt het brein geen vat.’ Onderling citeren ze die nooit, de dichtregel is voor westerlingen bedoeld. Geen ziel zo uitgevent als de Russische. Ook de Rus op het podium liet...