essay

Je moet in de nieuwe interviewreeks van Paul Witteman, Sleutelen aan de mens, lang wachten voordat een gast een beslist antwoord geeft op de openingsvraag. Over de mens als cyborg gaat het. Over de technische implantaten die in het lichaam functies overnemen en organen die het laten afweten steeds beter vervangen. Over kunstharten, membranen gekweekt met organisch materiaal, blinden die weer (iets) kunnen zien en doven die weer kunnen horen.

Het lijkt de vervulling van nieuwtestamentische beloften, maar het is de kracht van de techniek. Het resultaat is een sciencefictionachtig lichaam in een intieme symbiose met apparaatjes voor van alles en nog wat. Vandaar Wittemans vraag: ‘Worden we als mens langzamerhand zelf niet steeds meer een machine?’
De meeste gasten – een psychiater, een hartchirurg, een biochemicus – geven er een voorzichtig antwoord op. Stellig is alleen de hersenchirurg Bon Verweij in de laatste aflevering. ‘Als je het filosofisch beantwoordt,...