<div class="lead">Frans Timmermans wil de rationaliteit van de Brusselse besluitvorming vergroten. En dat is goed. Ook voor Nederland.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Frans Timmermans. Wie was dat ook alweer? Timmermans was vorig jaar nog ‘onze Frans’ toen hij als minister van Buitenlandse Zaken een paar dagen na de vliegramp met de MH17 een indrukwekkende toespraak hield voor de VN Veiligheidsraad. Nu is hij vertrokken naar Brussel. ‘Weggepromoveerd’, heet het. We doen er in Nederland te makkelijk te schamper over.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Want ‘onze Frans’ is wel mooi eurocommissaris geworden. Hij is de tweede man van de nieuwe Commissie, direct onder voorzitter Jean-Claude Juncker. Het is een eervolle en machtige positie. Timmermans heeft als taak het functioneren van de Europese instituties te verbeteren, Brussel moet beter werken, betere regels maken en – mede daardoor – het vertrouwen terugwinnen van de Europese burger. </p>
</p></div>
<figure id="post-9645 media-9645" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/05/1c5309f1-84ea-49d8-9607-72eaca8f34cc_vn-timmermans-europa-ridder_preview.jpg" alt="Illustratie: Bas van der Schot" /><figcaption>Illustratie: Bas van der Schot</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Afgelopen week deed Timmermans zijn plannen uit de doeken. Het gaat om een uitgebreid pakket maatregelen (zie vn.nl/timmermans) dat de Brusselse beleidsmachine soepeler en beter moet doen draaien: meer inspraak en meer openheid over hoe en op basis waarvan besluiten worden genomen; betere effectbeoordelingen vooraf; een onafhankelijke uitvoerbaarheidstoets en betere effectmetingen achteraf. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>‘Helemaal niets,’ oordeelde Martin Visser, de Europakenner van <span class="Cursief">De Telegraaf</span>. En hij noemde Timmermans ‘eurocommissaris van Bruine Bonen, Spekjes en Schenkstroop’. En opnieuw denk ik dan: typisch Nederlands om hier zo schamper over te doen.</p>
<p>Want ‘Europa’ is niet ‘best belangrijk’ maar <span class="Cursief">heel</span> belangrijk. In Brussel worden de lijnen uitgezet waarbinnen de lidstaten hun nationale economieën vormgeven. ‘Onze Frans’ doet niet mee voor ‘Bruine Bonen en Spekjes’. Hij is, na Juncker, de machtigste ambtenaar van Brussel. Zijn plan om de Europese besluitvorming te verbeteren is niet ‘helemaal niets’, maar een dappere poging de Brusselse besluitvorming naar een nog hoger niveau te tillen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Het gaat om de kwaliteit van de regels. Minder regels, maar beter doordacht.</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>En dat is niet eenvoudig. Nog afgezien van de politieke en institutionele complexiteit van Brussel moet Timmersmans laveren binnen ten minste twee basale dilemma’s. </p>
<p>Allereerst natuurlijk het regeldilemma: meer of minder regels is een keuze tussen twee kwaden. Deregulering is niet goed, want daarmee maak je Europa speelbal van de multinationals ‘met hun neoliberale rendementsdenken’. Veel regels is ook niet goed, want dan blijft de Europese Unie dat ‘Brusselse regelmonster’. </p>
<p>Het gaat dus om welke regels wel en welke regels niet. Wat laat je aan de lidstaten en wat moet Europees? En het gaat om de <span class="Cursief">kwaliteit</span> van de regels. Minder regels, maar dan beter doordacht. Hoe doe je dat? Dat is de vraag die Timmermans probeert te beantwoorden.</p>
<p><b>Expertdilemma</b><br />Deel van het antwoord ligt in het erbij betrekken van deskundigen. Maar hier doemt het volgende dilemma op: het expertdilemma. Zonder experts kan Europa niet. Of het nu gaat om subsidies voor boerenbedrijven, normen voor luchtvervuiling of de marktmacht van Google: goede regels maken, vergt kennis en ervaring. Aan de andere kant wil de Europese Unie een democratie zijn waar – gekozen – politici bepalen wat er gebeurt. De macht van de experts mag niet bepalend zijn. </p>
<p>Timmermans pleit nu voor een <span class="Cursief">‘Regulatory Scrutiny Board’</span>, waarin onafhankelijke experts de kwaliteit van het Brussels beleid gaan beoordelen. ‘Ondemocratisch’ schreeuwen critici. Ik denk: goed om onafhankelijke denkkracht zo te institutionaliseren.</p>
<p>Het <span class="Cursief">‘Better Regulation Package’</span> van Timmermans leest als een oprechte poging de rationaliteit van de Brusselse besluitvorming te vergroten. Voor mij is dat op zichzelf al een nobel doel. Maar binnen het door macht en belangen gedomineerde Europa is rationalisatie ook direct in het belang van een relatief zwak land als Nederland. Zo vecht ‘onze Frans’ als ridder van de rede ook voor het vaderland. Het is te makkelijk daar schamper over te doen. </p>
</p></div>


Kees Kraaijeveld

Gerelateerd