<div class="lead">Als Schengen bezwijkt, is de EU straks een gebied waar kapitaal vrij over de grenzen stroomt maar mensen niet.</div>
Stel dat Europa er niet in slaagt om een oplossing voor de vluchtelingencrisis te vinden. Een Europese oplossing wel te verstaan, want de illusie dat er van vandaag op morgen ook een oplossing voor de oorspronglanden wordt gevonden, heb ik even niet.
De Europese oplossing is eigenlijk beschamend eenvoudig, want het absorberen van 160.000 vluchtelingen mag getalsmatig geen probleem zijn. Dat is ongeveer driehonderdste procent van de totale EU-bevolking (500 miljoen inwoners). Komen er nog een miljoen vluchtelingen bij, dan zou het nog ver onder de één procent liggen. Vergeleken bij de aantallen vluchtelingen in Libanon, Turkije en Jordanië is het Europese probleem zelfs nietig in omvang. Als je de ‘vluchtelingendruk’ op de Libanese en Jordaanse samenleving projecteert op de onze, dan zou Duitsland 21 miljoen vluchtelingen moeten accepteren, en Nederland ruim 4,3 miljoen. En die Europese landen zijn bovendien nog eens veel rijker.
Nu heeft die vergelijking uiteraard zijn beperkingen. Niemand zou de vluchtelingen de Libanese of Turkse modder en latrines toewensen, en daarom wil een groot deel ook door naar Europa. Een deel ook niet, want de hoop op een terugkeer naar Syrië is bij hen wel degelijk aanwezig. Hoewel Libanon en Turkije kreunen onder de aantallen vluchtelingen, en zeker niet op nog tienduizenden meer zitten te wachten, zou onmiddellijke hulp aan de kampen daar al de uitstroom naar Europa verminderen.
Een enkel voorbeeld: in de regio kunnen 3 miljoen Syrische kinderen geen onderwijs volgen, waarvan 700.000 in de vluchtelingenkampen in Jordanië, Libanon en Turkije. Behalve dat hierdoor een lost generation opgroeit die op langere termijn een hulpeloze samenleving aan onze zuidoostgrens kweekt, zou directe onderwijshulp aan de regiokampen dus al moreel, maar ook uit eigenbelang een Europese bijdrage aan de oplossing kunnen zijn.
<h5 class="p_1">Schengen: Europese basiswaarde</h5>
Ons interne Europese probleem is natuurlijk niet te veronachtzamen. Schengen staat zwaar onder druk en kan beschouwd worden als een Europese basiswaarde. Als het zou bezwijken, is de EU straks een gebied waar kapitaal vrij over de grenzen kan stromen maar mensen niet. Dus letterlijk een papieren, maar onmenselijke gemeenschap.
Een onduldbare gedachte, vond ook Angela Merkel toen zij twee weken geleden tijdelijk de grenscontroles weer invoerde – met het logische domino-effect naar de buurlanden. Dat ‘tijdelijke’ is toegestaan. Merkel hoopte even op de kracht van het morele leiderschap, dat andere landen onverwijld zou doen volgen in het accepteren van vluchtelingenquota. Toen die acceptatie in Oost-Europese landen uitbleef, restte haar het akelige dilemma om de oplossing op staatshoofdenniveau te forceren, zelfs af te dwingen onder dreiging van financiële sancties, of ter wille van de (schijn-)eenheid in de EU genoegen te nemen met een vrijwillige verdeling van de lasten en zelf daarbij de klos te zijn. Een onaangenaam woord als het om op de vlucht geslagen mensen gaat, maar reken maar dat er binnenskamers zo rond het probleem gepokerd wordt.
Ik weet op het moment van schrijven niet wat de uitkomst van de crisistop van EU-staatsleiders is, u als lezer intussen wel, maar neem gerust aan dat het dilemma zelf eigenlijk al EU-bedreigend was, ongeacht de oplossing. De leiders houden er niet van dat hun ministers de problemen (voortaan?) als onoplosbaar zullen doorschuiven naar het hoogste plan, de gouden gewoonte dat consensus de manier is om in Europa tot probleemoplossing te komen staat voorgoed op de tocht, het fragiele Duitse leiderschap heeft eigenlijk gefaald omdat alleen macht of zwichten de twee eerloze opties waren, en omdat er hoe dan ook een pijnlijk verschil van mening is blootgelegd over een grondslag van de Europese samenwerking.
En dat alles om drie honderdste van een procent.

Gerelateerd