Een paar weken geleden hield minister Hillen van Defensie de jaarlijkse Machiavellilezing, die in het teken staat van de communicatie tussen politiek, overheid en burgers. Een perfecte keus: geen enkele Nederlandse politicus vertoont zo veel overeenkomsten met de Florentijnse meestermanipulator als de door de wol geverfde spindoctor Hans Hillen.

Zijn bijdrage mocht er zijn. Hillen hekelde het huidige maatschappelijke en politieke klimaat ‘waarin emotie, hypes en tweets de boventoon voeren’. Kamerleden en ministers kregen niet langer vier jaar de tijd zich te bewijzen. Elke week kon het oordeel over hen anders uitvallen: ‘Daar wordt de politiek onrustig van.’ Gunstige uitzondering op de tijdgeest vormde de krijgsmacht, ‘een van de laatste bastions met nog wél een ideaal met een gemeenschappelijke en langdurige horizon: het dienen van ons land’. De minister gaf hoog op van de kameraadschap en loyaliteit in het leger, van zijn soldaten die elkaar door dik en dun steunden. Ze konden...