In memoriam / Harry Mulisch, 1927-2010

Harry Mulisch en de Dood. Ooit moesten ze elkaar nog eens en dan definitief ontmoeten, ooit zou de dag komen dat de schrijver niet langer, met ironische uitspraken, zijn eigen sterfelijkheid kon betwisten. We wisten van eerdere ernstige ziektes, die hij telkens overwonnen had, al vanaf begin jaren tachtig. Daar hoorden we hem niet of nauwelijks over, en dan heel onderkoeld. Altijd in vorm, altijd beheerst, z’n piekfijne uiterlijk weerspiegelde dat al. Altijd in de rol die hij verkoos, die hij zo lang speelde dat hij hem wérd. De man die nooit iets tegen zijn zin deed, die daar zelfs van kon leven. Openlijke onzekerheid paste niet bij zijn persona. Slechts verhuld door apodictische hyperbolen kwam die twijfel tot uiting, als een op zichzelf teruggeworpen jongen van zeventien die zichzelf overschreeuwde.

Siegfried is zijn laatste roman, uit 2001. In het licht van de literaire eeuwigheid is dat uiteraard niet lang geleden. Maar in de huidige,...