Overal schuiven mensen zwaarwegende verantwoordelijkheden weg van de persoonlijke morele sfeer naar de al dan niet perverse prikkels van ‘het systeem’.

Hoe ontwerp je instituties zó dat de economie en de samenleving optimaal functioneren? In de mogelijke antwoorden op deze vraag zijn grofweg twee overkoepelende stromingen te onderscheiden: ‘rules-based’ versus ‘principles-based’. In de eerste visie functioneert de economie het best als mensen door slimme regels en prikkels op het juiste pad worden gehouden. In zienswijze twee werkt de economie pas als mensen zelf leren koers te houden. Regels en prikkels zijn secundair. In Nederland zijn we voorstander van sturing op principes. De geest van de wet gaat boven de letter; menselijke moraliteit boven pientere prikkels; eigen verantwoordelijkheid boven het systeem. Tenminste, dat was onze voorkeur.

Illustratie: Bas van der Schot
Illustratie: Bas van der Schot

Niet langer, zo lijkt het. Is het u ook al opgevallen? Steeds vaker zie en hoor ik...