Emeritus hoogleraar wijsbegeerte

‘Ik waarschuw voor utopische mensbeelden. Ze verabsoluteren een bepaald aspect van de mens. Het kapitalisme verabsoluteert het voor jezelf opkomen, het communisme de gemeen-schapszin. Dat is gevaarlijk. Men moet maat houden. Ik zie nu sterk het neoliberaal mens-beeld opkomen en hoe makkelijk mensen daarin de maat vergeten. Kijk maar naar de bonusdiscussie bij de ING. Ik blijf in mijn mens-beeld liever bescheiden en citeer Pascal: de mens kan de engel uithangen of het beest. En het gekke is dat als je te veel de engel wilt zijn, je dan het beest wordt – het beest in de nega-tieve zin, want als ik een mensbeeld zou moe-ten ontwerpen, sluit ik graag aan bij Frans de Waal en zijn chimpansees. Wat het kapitalistisch mensbeeld ook moge beweren: mensen gaan niet alleen voor zichzelf. Op basis van ethologische studies weten we dat er zoiets als empathie en gemeenschapszin bestaat.

Hannah Arendt zei: de mens bestaat niet. Er zijn mensen in velerlei verbanden...