Buitenland
Het was, de hele verkiezingscampagne lang, the elephant in the room: een onderwerp dat alles overheerst, maar waar niet over gesproken wordt. De olifant in de Britse woonkamer is het begrotingstekort van 163 miljard pond, elf tot twaalf procent van het bruto binnenlands product. Dat van Griekenland moet dit jaar op 9,3 procent uitkomen. (Het Nederlandse tekort is 5,3 procent).
Groot-Brittannië is geen Griekenland. Het zit om te beginnen niet in de eurozone. Maar dat doet niets af aan de gigantische omvang van het begrotingsgat en de maatregelen die worden voorbereid om het te dempen.
En er is meer. Geen Europees land dat zo diep in het krijt staat als de persoonlijke schulden worden meegerekend. In tegenstelling tot de Britten zijn de Grieken nog enigszins au fait met het begrip sparen. Ze hebben zichzelf niet opgezadeld met hypotheken, creditcards, bankleningen, individuele leningen en tweede hypotheken met een totale waarde van 1,4 triljoen pond, een record in de EU. De Britten zijn verslaafd geraakt aan goedkoop geld. Ze hebben te veel geleend voor leuke dingen als 4&#215;4&#8217;s en botox. Hun wacht een toekomst van financieel uitdrogen.
De politieke partijen weten al lang hoe flink er gehakt moet gaan worden in de uitgaven. Flinker dan onder Margaret Thatcher, die in de jaren tachtig met haar salamitactiek het land zo scherp verdeelde, misschien flinker zelfs dan in de Tweede Wereldoorlog. Het Institute for Fiscal Studies schat dat er jaarlijks zeventig miljard pond bespaard moet worden. Het is aan de meeste Britten voorbij gegaan. Vijfenzeventig procent gelooft dat met het mijden van wine bars en verre vakanties het ergste leed snel geleden zal zijn. Ze zijn niet voorbereid op belastingverhogingen, grotere klassen en langere wachttijden, laat staan op een herstructurering die uitkeringen, pensioenen en salarissen zal raken.
Het zijn de politici geweest die de fantasie in stand hebben gehouden. De Conservatieven hebben wel gezegd de overheidsfinanciën op orde te willen brengen met bezuinigingen van vijftig miljard per jaar, maar ze hebben er niet bij verteld waar de klappen gaan vallen. Ze hebben slechts twintig procent van de bezuinigingen geïdentificeerd. Labour en de Liberaal Democraten waren even geheimhouderig.
In 1983 hield Neil Kinnock, toen een jonge Labourwoordvoerder, een van die toespraken waar studenten van de Britse Labour-geschiedenis zich nog regelmatig over buigen. Kinnock wist dat zijn partij door Margaret Thatcher verpletterend verslagen zou worden. Aan de vooravond van de verkiezingen voorspelde hij hoe de wereld er onder een conservatief regime uit zou zien. &#8216;Ik waarschuw je,&#8217; zei hij. &#8216;Ik waarschuw je niet gewoon te zijn. Ik waarschuw je niet jong te zijn. Ik waarschuw je niet oud te worden.&#8217; Het zou een van zijn vurigste redevoeringen worden. (Oud-Labourminister David Owen, die pas een nieuwe sociaal-democratische partij had helpen oprichten, zei na die speech te weten dat zijn SDP gedoemd was).
Things can only get better, zongen Laboursupporters toen Nieuw Labour in mei 1997 de verkiezingen won. Ruim vijftig procent vindt dat things inderdaad verbeterd zijn. Ze willen niet terug naar voor 1997. Zeker de laagstbetaalde tien procent, wiens inkomen er twaalf procent op vooruit ging, niet. En evenmin de een miljoen bejaarden die door Labour boven de armoedegrens zijn uitgetild. Zij zijn echter het meest kwetsbaar, zij zitten in de hoek waar traditiegetrouw de hardste klappen vallen.
De rellen in Athene lijken ver verwijderd van de kalme, bijna gemoedelijke stemming in Londen. Maar een extreme reactie op forse beperkingen is de Britten niet vreemd. De fiscale crisis van de jaren zeventig, toen een lening van het IMF de Britse economie vlot moest trekken in ruil voor een abrupte rem op de uitgaven, eindigde in chaos en industriële anarchie. Analisten geloven dat de komende bezuinigingsronden het meest weg zullen hebben van die periode. En ze zijn er helemaal niet zeker van of de Britten de pijn verdragen kunnen.
Het hoofd van de Engelse Bank, Mervyn King, heeft voorspeld dat de nieuwe regeringspartijen zich zo onbemind gaan maken, dat zij een generatielang niet zullen regeren. Je kunt je afvragen wie er in die omstandigheden überhaupt nog zin heeft het land te besturen. Maar kijkend naar de inzet, de verbetenheid en de energie waarmee gevochten is om de sleutel van Downing Street 10, zijn er genoeg die het willen proberen.

Gerelateerd