07-10-2006
Door Jeroen Vullings

Tom Lanoye heeft met Het derde huwelijk een grote, politieke roman over de multiculturele samenleving van nu willen schrijven. Maar de zedenmeester Lanoye zit het beest in hem in de weg.

Een korte Andalusische vechtstier, zo karakteriseerde Tom Lanoye (1958) zich een paar jaar geleden in een vraaggesprek dat ik optekende. Als zo’n dier oogt hij, bedoelde hij. Maar die omschrijving leek toen ook van toepassing op de onvermoeibare manier waarop deze aimabele Vlaamse schrijver fel stelling neemt tegen extreem-rechts in zijn geliefde Antwerpen. Het ene na het andere strijdlustige politieke betoog vuurde hij af, gedreven en up-tempo – van ’s ochtends vroeg tot diep in de nacht. Het Vlaams Blok fungeerde als rode lap.

Moeilijker was het om die vechtstier in de schrijver Lanoye te herkennen. In zijn columns, scheldkritieken en pamflettistisch werk had hij zich, als eertijds Angry Young Belg, polemisch genoeg betoond. Maar in zijn fictie lag dat...