<div class="wpg-element paragraph">
<p>De negentien ambtelijke werkgroepen die herfst 2009 van het toen nog missionaire kabinet-Balkenende de opdracht kregen op zoek te gaan naar bezuinigingen, hebben deze week hun huiswerk ingeleverd. Het demissionaire kabinet stuurde het zonder commentaar door naar de Kamer. Eerst zijn nu de politieke partijen aan zet om uit de vele opties een keuze te maken, daarna, op 9 juni, u en ik &#8211; en vervolgens moeten we als kiezers maar afwachten om te zien wat de formatie oplevert.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De noodzaak om echt te kiezen, werd vorige week benadrukt door het Centraal Planbureau (CPB) dat tegelijkertijd over drie verschillende maar samenhangende onderwerpen publiceerde. Ten eerste: het Centraal Economisch Plan, met de update over de huidige stand van de economie. Dat bevatte, met de nodige slagen om de arm, vooral goed nieuws. Het economisch herstel zet naar verwachting dit en volgend jaar goed door terwijl de stijging van de werkloosheid beperkt blijft. De kans op depressieachtige toestanden neemt met de dag af.</p>
<p>De twee andere onderwerpen waren minder vrolijk, althans vanuit het perspectief van de openbare financiën. Het gaat daarbij om de economie in de volgende kabinetsperiode en de vooruitzichten voor de schatkist op lange termijn. Kernboodschap: schraalhans is keukenmeester. De schulden gemaakt om de crisis te dempen, moeten worden afbetaald.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element lead-bold">
<p>&#8211; De schulden gemaakt om de crisis te dempen, moeten worden afbetaald.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Voor de komende kabinetsperiode tot 2015 rekent het CPB op een jaarlijkse gemiddelde economische groei van 1,75 procent &#8211; lager dan we gewoon zijn, wat vooral veroorzaakt wordt door demografische veranderingen. Zonder wijzigingen in het beleid (bezuinigingen of extra uitgaven, lastenverlichting of juist -verzwaring) daalt het financieringstekort van dik zes procent in 2010 naar iets minder dan drie procent in 2015. Dat lijkt mooier dan het is, en dat komt vooral door twee aannames, die enigszins afwijken van wat we gewend zijn.</p>
<p>Ten eerste: de kosten voor gezondheidszorg blijven razendsnel stijgen. Gaven we in het jaar 2000 zo&#8217;n 7,5 procent van het nationaal inkomen uit aan zorg, in 2015 is dat opgelopen tot bijna elf procent. Voor de komende kabinetsperiode verwacht het CPB zo&#8217;n vier procent kostenstijging per jaar, weer meer dus dan de toename van het nationaal inkomen (1,75 procent per jaar). Het CPB zegt: we nemen als technische veronderstelling aan dat het kabinet driekwart van deze stijging voor rekening van het collectief laat komen en dat andere kwart voor rekening van de verzekerden zelf. Het CPB geeft dit vorm door het eigen risico in de zorg te verhogen van 165 tot 775 euro per verzekerde per jaar. En het schrijft er vervolgens vrolijk bij: &#8216;Het is een politieke keuze hoe de stijging van de zorgkosten te financieren.&#8217; De adder onder het gras is deze: wil een politieke partij zo&#8217;n toename van het eigen risico vermijden, dan stijgt het financieringstekort navenant.</p>
<p>Iets soortgelijks geldt voor de raming van de belastinginkomsten. In de beleidsarme raming zit ingebakken dat de lengte van de belastingschijven niet wordt aangepast aan de (overigens lage) inflatie. Dit betekent: lastenverzwaring voor de burger en wel een procentpunt of twee gedurende de kabinetsperiode. Ook hier geldt dat een politieke partij deze &#8216;sluipende&#8217; lastenverzwaring ongedaan kan maken, maar dan alleen als er een alternatief gevonden wordt, of als een hoger financieringstekort voor lief wordt genomen.</p>
<p>Opgeteld bij de kosten van de langere levensverwachting &#8211; &#8216;goed nieuws dat wel meer geld kost&#8217;, aldus het CPB &#8211; betekenen de vooruitzichten dat een serieuze politieke partij een verkiezingsprogramma zal moeten opstellen dat zich &#8211; door bezuinigen of hogere lasten &#8211; rekenschap geeft van een opdracht van negenentwintig miljard euro, 1750 euro per inwoner.<br />Het huiswerk van de ambtelijke werkgroepen &#8211; waarover afgelopen herfst wel lacherig is gedaan, vooral door D66-leider Pechtold &#8211; komt dus bijzonder goed van pas. &#8216;Forse aanpassingen in overheidsbegroting zijn onvermijdelijk,&#8217; schrijft het CPB. En de werkgroepen laten zien hoe dat zou kunnen.</p>
</p></div>
