Alles draaide tijdens de verkiezingen om banen voor Nederland. ‘Mij viel aan deze campagne een combinatie van angsthazerij en kruideniersmentaliteit op.’

Enkele jaren geleden bezocht de Franse ambassadrice de redactie van Vrij Nederland. Het kennismakingsgesprek was bedoeld om de redactie tot meer aandacht voor de Franse muziek, cultuur en literatuur te bewegen. Na wat koetjes en kalfjes haalde de diplomate een kleurrijke folder te voorschijn. Het onderwerp: camembert.

Wisten we wel hoe moeilijk de Normandische kaasboeren het hadden en hoe weinig de EU voor hen deed? Kon VN daar niet eens wat meer aandacht aan besteden? Toen de reactie lauw bleef, voegde ze eraan toe dat we niet Europees genoeg dachten. Europa bestond voor de Fransen kennelijk vooral uit het bevorderen van de afzet van schimmelkaas en rode wijn.

Tijdens de afgelopen verkiezingscampagne voor het Europees Parlement moest ik opeens weer aan dit gesprek denken. De Nederlandse politieke partijen kozen voor een...