<div class="lead">Voor al uw vraagstukken van relationele, levensbeschouwelijke of andere aard.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
&#8216;Dikwijls staat het sentiment analyse in de weg.&#8217;
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Kunt u de tijd vinden om boeken van Nederlandse schrijvers te lezen? En daaruit voortvloeiend: in hoeverre is het voor u als schrijver interessant om die te lezen?
Anders dan Mulisch, die er trots op was niet te lezen, lees ik romans, zelfs Nederlandse romans. Als het boek niet interessant is, houd ik in de regel na een tijdje wel op met lezen. (Tenzij ik over het boek moet schrijven of de schrijver ga interviewen.) Dat geldt voor romans van Nederlandse, maar uiteraard ook van buitenlandse auteurs. Als een Neder­land­se roman voor mij niet interessant of niet meer interessant zou kunnen zijn, dan zou dat volgens mij een teken zijn dat ik mijn nieuwsgierigheid aan het verliezen was, en dat is niet goed.
Is het gevaar van ironie dat het mensen minder raakt?
Nee. Er kleven wel allerlei andere gevaren aan ironie: zij kan sleets worden, zij kan gebruikt worden als camouflage. Iemand die een racistische grap maakt, kan de ironie bijvoorbeeld inzetten om zijn eigen dubieuze positie mee weg te lachen: het was maar een grapje.
Van een kunstwerk wordt verwacht dat het mensen raakt. Eind jaren negentig interviewde ik Karel Appel en hij beklaagde zich over het cerebrale karakter van recente kunst, het gebrek aan sentiment. Maar sentiment kan ook worden gebruikt als manipulatiemiddel, denk aan de politiek, en dikwijls staat het sentiment analyse in de weg.
Op de een of andere manier denk ik trouwens dat u op ironische kunst doelt met uw vraag, maar misschien vergis ik me. Ironie in de kunst is een middel om de werkelijkheid recht te doen, om die niet te simplificeren tot melodrama.
De ironie staat het gevoel niet in de weg, de ironie lijkt mij eerder een poging om het gevoel te beleven, om het mee te maken, zonder eraan ten onder te gaan. Misschien moet het doel wel niet zijn mensen zo veel, zo vaak en zo zwaar mogelijk te raken.
</div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
&#8216;Er lijkt een bedoeling achter de chaos te zitten, en die zit er ook, de bedoeling van de romanschrijver.&#8217;
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Wilt u naar aanleiding van Haren ook aan introspectie doen en de discussie aangaan omtrent hoe wij moeten omgaan met Facebook e.d.?
Introspectie? Als FC Utrecht-supporters roepen: ‘Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas’, moet ik dan ook aan introspectie doen? Geweld is aanlokkelijk, meedoen is aanlokkelijk, en als de gelegenheid zich voordoet, zullen sommige mensen tot geweld overgaan, maar laten we wel wezen, in vergelijking met andere orgieën van geweld was Haren een lachertje. En als Haren zorgt voor een beetje stoom afblazen, dan zou ik zeggen: laten we een keer per jaar een feestje organiseren in Haren.
Wat betreft Facebook: ach, er zijn vast ook mensen die geloven dat als je voetbal verbiedt, het voetbalvandalisme zal verdwijnen.
Alles is toeval, ik ben toeval, mijn kind zei laatst zelfs dat als mijn vrouw en ik elkaar niet toevallig die ene avond in Spanje waren tegengekomen, ze nooit had bestaan. Als ik over al dat toeval nadenk, word ik zo klein en zo bang, dat alles wat van waarde is wel lijkt te verdwijnen.
Zeker, alles is toeval, of zoals sommige mensen stiekem of minder stiekem denken: het heeft zo moeten zijn. De aantrekkingskracht van romans schuilt onder andere in het feit dat de roman het toeval toont dat er niet meer toevallig uitziet. Er lijkt een bedoeling achter de chaos te zitten, en die zit er ook, de bedoeling van de romanschrijver. Als u niet met het toeval kunt leven, en slechts weinig mensen kunnen dat werkelijk, dan moet u doen alsof u de schrijver van uw leven bent. Het is geen toeval, u hebt het zo gewild, u bent voorbestemd om te leven zoals u leeft.
Hieraan moet ik toevoegen dat ik vaak tegen mijn moeder zeg: ‘Wat is het toch een geluk dat wij elkaar hebben ontmoet.’
Is het zorgelijk dat ik het beste kan werken in de Coffee Company en cafés?
Welnee. Mijn vriend Reinjan Mulder heeft als ik me niet vergis een roman geschreven over een zzp’er die uitsluitend in de Coffee Company werkt. Dat is een roman, maar het moet op de realiteit zijn gebaseerd.
Toch denk ik stiekem dat mensen die alleen in dat soort gelegenheden kunnen werken, eigenlijk contact zoeken. Vermoedelijk is het meeste werk vooral een poging tot contact.
De Wereld Draait Door: ben ik nu gek of zijn die kijkers imbeciel?
Van begin af aan heb ik dat programma vulgair gevonden, gemaakt voor infantiele mensen, gepresenteerd door een oudere jongere die zichzelf erg sexy vindt.
Vragen voor Grunberg sturen naar demensendokter@vn.nl
</div>

Arnon Grunberg