Geachte heer Grunberg2,
Hoe kijkt u aan tegen maffiosi die zich ­genetisch laten ombouwen tot bekende Nederlanders en vervolgens regelmatig in de media verschijnen? – Mirzoza
Voor de goede orde, ik ben heer Grunberg1. Met mijn kloon wordt in het speciaal daarvoor opgerichte ­wetenschappelijke centrum in ­Driebergen nog geëxperimenteerd. De verwachting is dat het Centrum Grunberg Klonen vanaf medio 2015 de deuren zal openen voor het publiek. Vanaf 2017 moeten mensen een Grunbergkloon kunnen lenen, zoals voorheen een boek werd geleend in de bibliotheek. Als het goed is, zijn de klonen vanaf 2019 te koop. Wel moet nog wettelijk worden geregeld dat slavernij in het geval van klonen niet verboden is, al was het maar omdat de raison d’être van de kloon is om zijn baas te dienen.
Wanneer columniste Simone van Saarloos in nrc.next schrijft dat zij zich van top tot teen, inclusief de bilspleet, inzalft omdat ze schurft heeft, stelt u zich haar dan ook naakt smerend voor en weet u dan ook niet hoe dat beeld gescheiden te houden van haar opinies? Of hoeft dat helemaal niet?
Ik heb Simone van Saarloos mogen ontmoeten. Wat ik met eigen ogen heb gezien, hoef ik mij niet voor te stellen. Zij heeft een bijzonder opwindende vorm van schurft. Simone is het levende bewijs dat er geen werkelijk zwakke plekken meer bestaan, het lichaam kent hooguit onontgonnen gebieden die niet op de juiste manier zijn aangeprezen. Vroeger zeiden wij: ‘Schurft, nee bedankt.’ Nu wij Simone van Saarloos kennen, zeggen wij: ‘Schurft, ja graag.’ Dit proces heet framing. U kunt het ook een opinie noemen.
De trein gaat af op vijf mensen die op de rails vastgebonden liggen. U laat hem afbuigen naar het spoor waarop één mens ligt vastgebonden – logisch. Nu kunt u hem alleen stoppen als u een dikke man van het perron duwt, voor de trein. Doet u dat ook? Mijn vraag: zijn er verschillen in de overweging die u beide keren maakt?
Aha, u hebt net The New York Review of Books gelezen, waarin dit werd behandeld, of u hebt de column van ­Simone gelezen, die hier ook over schreef, overigens zonder naar The New York Review of Books te verwijzen.
U bent alleen niet volledig. De andere kant van het probleem is dat iemand vastgebonden op de rails ligt en je een wissel kunt omzetten waardoor de inzittenden van de trein gered worden maar de persoon op de rails gedood wordt. Punt is dat een situatie laten voortduren – iemand ligt al de rails – of iemand op de rails duwen iets wezenlijk anders is. Ik heb sympathie voor het utilitarisme, de uitkomst van een handeling weegt zwaar, maar ik ben geen extremistische utilitarist. Ik geloof niet dat we mensen al te lichtvaardig kunnen reduceren tot een middel. De angel van dit probleem zit hem natuurlijk in het feit dat de persoon die wordt opgeofferd, of hij nu op de rails ligt of erop wordt geduwd, zelf niet kan beslissen dit offer te brengen.
Ik zeg dus: niet duwen. En ik twijfel zelfs of je de wissel moet omzetten. Dan zegt u: ‘Maar je kunt je moeder redden. Die zit in de trein.’ Vervolgens wordt alles anders. Wij hebben andere morele verplichtingen ten opzichte van onze moeder of ons kind dan ten opzichte van een vreemde.
Luistert de hele wereld straks naar dezelfde paar muzikanten? En lezen we dezelfde boeken en kijken we dezelfde films? Het komt me voor dat in de gang der geschiedenis diversiteit steeds minder wordt.
Volgens mij is dit een misvatting. Het aanbod is gigantisch en de toegang tot het aanbod is mede dankzij het internet makkelijker dan ooit. Natuurlijk volgen media elkaar. En verder is er niets nieuws onder de zon, iedereen kijkt naar pakweg Pauw &#038; Witteman, maar vroeger keek iedereen naar Sonja Barend. Bovendien overschat u de globalisering. Wat weet een gemiddelde Nederlander van wat er wordt gedaan en gelezen in Duitsland of Frankrijk, laat staan Spanje of Italië? Weinig tot niets. Hooguit is er een kleine elite die de zogenaamde internationale literatuur en kunst volgt.
Ook worden sommige kunsten en cultuuruitingen door bepaalde groepen mensen gewoon genegeerd. Maar ze zijn er wel. Wanneer bent u voor het laatst naar het circus geweest? De mens heeft de merkwaardige neiging zijn eigen subcultuur voor mondiale cultuur aan te zien.
Nee
Vragen voor Grunberg sturen naardemensendokter@vn.nl

Gerelateerd