Biografie
Twee jaar geleden verscheen er een biografie van Charles Dickens, geschreven door Michael Slater. De vraag of dat nodig was na de vuistdikke biografieën van Fred Kaplan in 1988 en Peter Ackroyd in 1990 (diens boek telde maar liefst 1200 pagina&#8217;s), kon met ja beantwoord worden omdat in 2002 eindelijk de magistrale twaalfdelige The British Academy/The Pilgrim Edition of the Letters of Charles Dickens voltooid werd. Michael Slater was de bezorger van die twaalfdelige brievenuitgave, dus zijn biografie is een spin off van de enorme taak die hij op zich had genomen. Dankzij het feit dat hij die brieveneditie als bezorger op zijn duimpje kende, kon hij met een nieuwe biografie komen waarin veel materiaal te vinden is dat ontbreekt bij Kaplan, Ackroyd en, om een groot Dickens-biograaf uit een verder verleden te noemen, Edgar Johnson. De biografie van Slater is het werk van een onvermoeibare Dickens-vorser, een geleerde, een academicus. Het leest niet makkelijk weg, maar alles staat erin, als naslagwerk-biografie laat het boek niets te wensen over.
Blijkbaar vond Claire Tomalin dat er daarnaast nog best ruimte was voor een kortere Dickens-biografie, half de omvang van het boek van Slater. Claire Tomalin is zo&#8217;n aan het schrijven van biografieën verslaafde auteur; ze heeft biografieën vervaardigd over onder meer Mary Wollstonecraft, Shelley, Katherine Mansfield, Jane Austen, Samuel Pepys en Thomas Hardy. Ze is een echte vertelster en al haar vaardig geschreven biografieën lezen reuze plezierig weg, maar nieuwe, verrassende inzichten over de persoon die zij op dat moment toevallig onder handen heeft bevatten zij zelden. Wel heeft zij, als zij de biografie van een man schrijft, meer oog voor het leven van diens echtgenote dan mannelijke biografen meestal hebben. Zo krijgen wij een goed beeld van mevrouw Pepys in haar biografie van de befaamde dagboekschrijver, net als van de vrouw van Thomas Hardy.
Ook de echtgenote van Dickens heeft haar warme aandacht, en het beeld dat zij van haar leven geeft, liegt er niet om. Onophoudelijk zwanger, met als bekroning van elke zwangerschap telkens een loodzware bevalling, menigmaal gevolgd door een postnatale depressie. En na al die zwangerschappen publiekelijk door haar beroemde man verguisd en aan de kant geschoven voor een jonge minnares.
We wisten dit alles reeds, want Tomalin had al eerder een boek geschreven over Dickens&#8217; relaties met de actrice Ellen Ternan, en mijns inziens had ze het daarbij kunnen laten. Aan een nieuwe biografie, hoe kundig ook in elkaar gestoken, en hoe levendig ook van textuur, bestond naar mijn smaak geen enkele behoefte na het magistrale boek van Slater. Wat gek genoeg niet wegneemt dat ik deze biografie desondanks met veel meer plezier gelezen heb dan bijvoorbeeld haar naar mijn smaak mislukte biografie van Thomas Hardy.
De leukste passage in haar boek vind je op pagina 112, waar zij een opsomming geeft van wat zij zoal bij andere biografen gevonden heeft over de kleur van de ogen van Dickens: &#8216;donkerbruin, bijna zwart, helder blauw, hazelnootkleurig, helder grijs, groen-grijs, leigrauw met een oranje rand om de pupil heen, onbestemd van kleur&#8217;. Als biografen over iets wat zo goed valt waar te nemen, de oogkleur, al zoveel elkaar volledig tegensprekende uitspraken doen, wat moet je dan van ingewikkelder kwesties denken? Daarover had Tomalin een boek moeten schrijven, in plaats van een overbodige Dickens-biografie.
** Claire Tomalin, ‘Charles Dickens. A Life’, Penguin, 576 p.

Gerelateerd