De meest zichtbare gedupeerden van een verkiezingsnederlaag zijn Kamerleden. Die raken hun zetel kwijt, en dat staat in de krant. Bekende slachtoffers van 9 juni: Mei Li Vos, John Leerdam (PvdA), Jan Schinkelshoek en Pieter Omtzigt (CDA), Fons Luijben (SP) en Ed Anker (ChristenUnie).

De collateral damage van de verkiezingen wordt pas later zichtbaar. Dan begint de exodus van de mannen en vrouwen op de achtergrond: voorlichters, politiek assistenten (PA’s), fractiemedewerkers. Eigenlijk is hun vertrek een groter drama dan dat van de parlementariërs: de nederlaag was niet hun schuld, en ze vinden moeilijker emplooi.

Zo loop ik regelmatig voormalige PA’s van PvdA-bewindslieden tegen het lijf. In februari, na de val van het kabinet, waren ze van het ene op het andere moment werkeloos. Sommigen, zoals Jean Fransman (PA van Guusje ter Horst), zijn blijven plakken op het ministerie. Fransman is nu voorlichter bij Binnenlandse Zaken en weet alles van de politie. Anderen, zoals Thijs...