Interview Joep Leerssen

‘Moet ik dat in dit land nog uitleggen?’ verzucht Joep Leerssen. In zijn nieuwe boek Spie-gelpaleis Europa betoogt de hoogleraar Europese studies dat zijn zwerftocht door het labyrint van Europabeelden ten minste één belangrijk nut dient: tegengif bieden aan het denken in nationale categorieën. Op zijn werkkamer in het Amsterdamse P.C. Hoofthuis pareert hij alle dwaze vragen met een Limburgse bonhomie. Maar bij de vraag waarom het nationalisme dat antiserum eigenlijk nodig heeft, grijpt hij even naar zijn hoofd.

In 2008 ontving Leerssen de prestigieuze Spinozapremie, onder meer voor zijn onderzoek naar het nationalisme. Dat heeft Europa weinig heil gebracht, vindt de historicus. ‘De in de negentiende eeuw opgekomen gedachte dat een staat gegrondvest moet zijn op een gedeelde nationale nestgeur heeft alle ellende uitgelokt die in de twintigste eeuw is gevolgd.’ De nu ook in intellectuele kringen populaire opvatting dat een milde vorm van nationalisme de...