Toen oom Jaap met mijn vader het Humanistisch Verbond oprichtte, was het niet hun bedoeling om alle kerken uit Nederland weg te jagen. Ze wilden alleen dat Nederlanders die geen enkele godsdienst hadden niet meer als tweederangsburgers behandeld werden. De vernietiging van alle kerken lieten ze over aan de Dageraad en aan de toekomst. Mijn eigen overtuiging als twaalfjarige was dat je juist wel de gelovigen moest overtuigen van hun domheid, dus ik ben nooit humanist geworden.

Toen dokter Zamenhof in 1887 de internationale taal Esperanto uitvond, was het zijn bedoeling om de verwarrende veelheid van talen te vervangen door één, eenvoudig te leren, taal. Zamenhof was geen taalkundige en wist niet dat talen niet alleen verschillen doordat ze aan eenzelfde ding verschillende namen geven, maar ook doordat ze een keus maken wat ze onder ‘eenzelfde ding’ verstaan. Het Russische woord roeka kan arm en hand betekenen, dus moet een Rus die Nederlands wil spreken goed nadenken opdat hij...