Beschouwing / Mussolini en zijn minnaressen

‘Wat er interessant is aan mijn leven, zult u vernemen wanneer ik dood ben,’ schreef Benito Mussolini in een van zijn eigen kranten twee jaar voordat hij in 1922 de macht in Italië greep. Daar had hij gelijk in, maar nooit had de Italiaanse dictator kunnen voorzien dat het nog tot 2015 zou duren voordat een deel van zijn persoonlijk archief, waaronder ruim zeshonderd brieven aan zijn minnares Claretta Petacci, vrij beschikbaar komt. Dat door de staat opgelegde embargo heeft niet kunnen voorkomen dat er in de loop der jaren een stroom aan biografische studies over Mussolini is verschenen. Wellicht omdat niet alle documenten zijn vrijgegeven spreken veel van die biografieën elkaar tegen. En dan zijn er ook nog de autobiografieën van Mussolini’s lijfwacht, zijn chauffeur, zijn huisbediende, van de zus van zijn minnares en van zo ongeveer al zijn familieleden. Auteur en literair vertaler Frans Denissen is al die boeken gaan lezen en...