U snapt natuurlijk welke schrijver ik deze week ga citeren. ‘De klassenstrijd zoals ik hem ken is de strijd tussen de mensen die iets wat waar is willen onthullen en die, die wat waar is geheim willen houden. Tussen aan de ene kant de schreeuwlelijkerds, de dorstenden naar waarheid en gerechtigheid, de querulanten, de getuigen en de rebellen en aan de andere kant het establishment dat het liefst zwijgt, maar desnoods liegt.’

Juist ja, dat was Renate Rubinstein in haar Huizinga-lezing, in 1982.

Achtentwintig jaar geleden nog maar zag het schema er dus zo overzichtelijk uit: je had de geheimhouders, die door een gouden toeval allen tot ‘het establishment’ behoorden, en de geheimonthullers, die smachtten naar openbaarheid. ‘En in openbaarheid ligt de waarheid’, vulde Rubinstein nog opgetogen aan.

Dit alles werd gezegd en geschreven nog voordat de computer aan haar huishoudelijke opmars begon; nog voordat Wikipedia de enige, universeel erkende encyclopedie werd; en zeker voordat...