Filosofie / Hannah Arendt

In de contramine. Dat was ze, Hannah Arendt. Ooit hebben Nederlanders die ‘contramine’ slordig geleend uit het Frans. ‘Contre mine’ betekent letterlijk ‘tegen-mijn’, een militaire term: een mijn werd onschadelijk gemaakt door middel van een ‘tegenontploffing’, een tegen-mijn. Dat militaire aspect is in het Nederlands verdwenen. Onze contramine is een beetje eigenwijs. Uit het woord stijgt een geur op van vooroorlogse gezelligheid, een klein landhuis en een jongedame, die nog een bakvis is maar alvast voor veel problemen zorgt.

Al die associaties doen Arendt geen recht: ze was ernstig, Duits ernstig mag je rustig stellen, ze hield niet van akkefietjes maar vergreep zich aan de grote vragen van de wereld: geweld, totalitarisme, de menselijke conditie, de politieke theorie – en haar werk is geheel gespeend van iedere mevrouwigheid. Arendt is bij het grote publiek vooral bekend geworden met haar analyse van het Eichmann-proces in Jeruzalem...