<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als we in Nederland denken over de zorg voor zieken en ouderen, of over sterven, dan denken we liever niet aan harde euro&#8217;s. Patiënten zijn gewend verzorgd te worden zonder de rekening te betalen. Artsen hebben hun eed: &#8216;Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten&#8217;. Geld speelt geen rol. </p>
<p>Ook politici mijden economische argumenten als het om de zorg gaat. Denken over de kosten en de baten van een behandeling en daar consequenties aan verbinden, is taboe. Voor je het weet, hang je een prijskaartje aan een mensenleven. Iets dat niet past in een beschaafde samenleving.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Ik denk dat economische argumenten juist wel een rol moeten spelen als we op een beschaafde manier willen nadenken over collectief te betalen zorg. Het debat hierover is net weer begonnen. Ik noem vier ingrediënten: <br />1) de stijgende levensverwachting; <br />2) de lege schatkist; <br />3) de groei van zorgkosten; <br />4) het burgerinitiatief van Hedy d&#8217;Ancona en Eugène Sutorius om de hulp bij vrijwillige levensbeëindiging te schrappen uit het wetboek van Strafrecht.</p>
<p>Het goede nieuws is dat we steeds langer leven. Maar de gestegen levensverwachting heeft een grotere impact op de schatkist dan de kredietcrisis, zo valt op te maken uit de jongste Economische verkenning van het Centraal Planbureau (CPB). Om de verhoudingen te schetsen: het inmiddels beruchte tekort van 29 miljard euro, ontstaat voor een dikke 11 miljard doordat we langer leven, terwijl de structurele impact van de crisis &#8216;slechts&#8217; 8 miljard bedraagt (de overige 10 miljard in het structurele tekort bestaat uit renteverplichtingen en dergelijke).</p>
<p>Het effect van de vergrijzing is zo groot omdat ouderen AOW opsouperen en steeds meer zorg gaan consumeren. Hierdoor zullen de zorgkosten ook de komende jaren sneller groeien dan ons nationaal inkomen. Om de overheidsfinanciën gezond te maken, moeten we bezuinigen op de gezondheidszorg. Hierin staan alle opties open. Zo zal de politiek proberen de zorgsector efficiënter te laten werken. Maar er is meer nodig. De oplopende zorguitgaven dwingen ons tot harde keuzes; ook over welke behandelingen we straks niet meer collectief vergoeden.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; Het adagium wordt: langer leven, sneller sterven</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als we geld hierin laten meespelen &#8211; en ik vind dat we dit openlijk moeten doen &#8211; dan zullen we aan het einde van het leven steeds vaker afzien van behandeling. Het adagium wordt: langer leven, sneller sterven. Want de laatste loodjes wegen zwaar, ook financieel. In het laatste levensjaar maakt een mens gemiddeld tien procent van zijn zorgkosten. Het burgerinitiatief voor de vrijwillige levensbeëindiging van 70-plussers heeft behalve ethische en humane redenen dus ook economische argumenten. Maar D&#8217;Ancona en Sutorius hebben deze niet voor ogen, en zullen ze zeker niet noemen.</p>
<p>En dat is jammer. Want nu zijn het de tegenstanders van het burgerinitiatief die de voorvechters van vrijwillige levensbeëindiging economische motieven in de schoenen schuiven. Zo vraagt NRC-columnist Johan Schaberg zich af of achter www.uitvrijewil.nu niet een door de overheid gesponsorde campagne zit. Uiteraard met als doel oudjes op te ruimen en lekker te bezuinigen. Zo&#8217;n grapje stelt het denken over de kosten en baten van zorg opnieuw in een kwaad daglicht.</p>
<p>Maar we zullen &#8211; of we het leuk vinden of niet &#8211; een manier moeten vinden om op rationele wijze te kiezen welke behandelingen we wel en niet collectief willen betalen. De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) heeft vier jaar geleden dapper een methode ontwikkeld om hierover te beslissen, mede op basis van de kosten en de verwachte baten. De RVZ had de maximale kosten van een behandeling vastgelegd op tachtigduizend euro voor elk levenswaardig jaar dat de behandeling zou opleveren. Dit geldbedrag klonk de buitenwacht zo kil in de oren dat het RVZ-rapport in een bureaula verdween.</p>
<p>Hoog tijd het tevoorschijn te halen en (ook) economische argumentatie toe te laten tot het publieke debat over de zorg. Opdat politici, medici én patiënten tot een zo volledig mogelijke afweging kunnen komen bij het denken over de noodzaak en wenselijkheid van zorg. Opdat we &#8211; juist omdat we ook rekening houden met de harde euro&#8217;s &#8211; de gezondheidszorg op peil weten te houden.</p>
</p></div>


Economische argumenten in de zorg