Kunst
&#8216;Ik heb iets heel ergs gedaan,&#8217; zegt mijn vriend.
Hij dwingt een lach op zijn gezicht. Hoe ontzettend erg zou het zijn? Verlangend naar een goed verhaal kan ik de hoop niet onderdrukken dat het iets verschrikkelijks is. Mijn vriend vertelt hoe hij zich vanmorgen een weg baande over een geïmproviseerd fietspad langs een opengebroken straat. Hobbelend over smalle, doorzakkende houten bruggetjes, onder tunnels en langs diepe putten en kuilen, besloot hij in zijn haast dat het praktischer zou zijn om over de stoep te gaan rijden.
In de verte doemde een man op. Hij leek een wild dier, of een op hol geslagen keukenapparaat te dragen. Dichterbij gekomen bleek het de woest schuddende vinger van de man zelf. Hij liep zo breed mogelijk, midden op de stoep. Passeren zou moeilijk worden.
&#8216;Er kwam iets in mij naar boven, iets groots en onafwendbaars,&#8217; fluistert mijn vriend.
De naderende man schudde niet alleen met zijn vinger maar zijn hele lichaam wiegde corrigerend mee. Zo sterk was zijn behoefte aan fatsoen dat hij begon te schreeuwen: &#8216;Hoe haal je het in je botte kop op het trottoir te rijden! Het trottoir is voor voetgangers, gore klootzak!&#8217; Mijn vriend hield zijn adem in, tot hij zich niet langer kon inhouden en bij het passeren van de man, ter hoogte van het brullende hoofd, zo hard mogelijk &#8216;boe&#8217; uitriep.
&#8216;Boe?&#8217; vraag ik, teleurgesteld.
&#8216;Ja, heel hard!&#8217; zegt mijn vriend, met onverholen trots.
Ik zie voor me hoe de mannen onbeholpen hun woede aan elkaar proberen kwijt te raken. Deze mannen zijn overal. Op straat, op het voetbalveld, op de televisie, in het nieuws.
Tala Madani (Teheran, 1981) laat ze in haar schilderijen in alle vormen en uitwassen voorbijkomen. Haar beeldtaal is trefzeker als die van een cartoonist, haar penseelstreek pasteus en virtuoos. Een man lijkt in Open Mouth with Fire (2011) zijn ingewanden vlammend uit te spuwen. Een oudere man staat er verkoold en met rokende neus van te kijken.
Op het schilderij Man in Cape (2008) spuugt een man met cape en hangbuik het strepenpatroon dat hij op zijn rug draagt uit over de blote rug van twee geknielde mannen. Het zijn onbestemde vlaggenkleuren, die net als de cape, macht suggereren. Hij kotst regels en patronen. De geknielde mannen ondergaan het, een beetje lacherig.
Een van de geknielde mannen herken ik uit Headbug (2009), een animatie (tot en met 4 december te zien in de tentoonstelling He Disappeared Into Complete Silence in De Hallen, Haarlem), waarin Madani het brede achterhoofd toont van een kalende, dikkige man. Hij mept om zich heen om insecten te verjagen. Er verschijnen rode vlekken op zijn hoofdhuid. Het bloed dat hij tevoorschijn krabt, trekt meer en meer vliegen aan. De open wonden worden bulten die steeds groter worden, tot er een gezwel &#8211; inmiddels groot als het hoofd zelf &#8211; openbarst.
Het is alsof alle jeuk, alle irritatie en agressie van deze man een uitweg vindt in het bloed dat uit het gebarsten gezwel gutst. Wat rest is een open hals, waaruit bloed kolkt als lava uit een vulkaan. De vliegen, onverschillig, drinken uit de hals. Het maakt de aasvreters niet uit waar het voedsel vandaan komt.
Dit drama speelt zich af in 55 seconden, om zich &#8211; in een loop &#8211; eindeloos te herhalen. Madani veroorzaakt nerveuze gedachten over het menselijk tekort, destructie, schijnoplossingen en het noodlot. Ze zoemen en zoemen als de onverstoorbare insecten rond het almaar jeukende achterhoofd.

Gerelateerd