De mensendokter lost lezersproblemen op. Deze week: welke Nederlandse boeken moeten vluchtelingen lezen?

Denkt u wel eens na over wat u als vluchteling zou doen? – Paul, Tilburg

Niet geregeld, maar als u de diverse stukken van mij over dit onderwerp hebt gelezen, mag het duidelijk zijn dat ik me meer met vluchtelingen kan identificeren dan met hen die menen nooit te hoeven vluchten. Vluchten gaat over overleven. De vluchteling hoopt een bevoorrechte vluchteling te zijn, eentje dus die niet hoeft te verdrinken.
Mijn literaire arbeid dient niet alleen om met terugwerkende kracht de liefde van mijn ouders te verdienen – alles minder dan een Nobelprijs is falen en zelfs die prijs sluit het falen niet uit –, om bij vrouwen in het gevlij te komen – alhoewel, zijn vrouwen niet het substituut voor de moeder? – maar ook om preventief een bevoorrechte vluchteling te zijn. Iemand die Parijs haalt, zoals bijvoorbeeld menige vluchteling uit de Iraanse bourgeoisie is gelukt.
Overigens denk ik met enige regelmaat aan de gevangenis. Mocht ik ooit in de gevangenis belanden, dan hoop ik niet gemarteld of verkracht te worden. Ik vrees gebroken te zullen zijn tegen de tijd dat ik vrijkom, want of ik de veerkracht van mijn moeder heb betwijfel ik. En u?

Onder de vluchtelingen zitten veel jonge mannen. Ik zie dit als vrijwilligster met lede ogen aan en durf te zeggen dat ik wacht op de eerste verkrachtingszaak. Moeten wij iets doen aan de seksuele noden van deze jongemannen? – Susan, moeder van drie dochters en een zoon

Vluchtelingen zijn net soldaten, de jongemannen zijn in de meerderheid. Maar deze gevluchte jongemannen zullen echt niet vaker tot verkrachting overgaan dan ‘gewone’ Nederlandse jongemannen.
Ik ben er overigens niet van overtuigd dat verkrachting voortkomt uit gebrekkige toegang aan vrouwelijk of mannelijk vlees. Verkrachting komt voor als de cultuur het gedoogt, denk aan verkrachting in oorlogstijd. Verkrachting wordt dan een wapen, een manier om de vijand te vernietigen of te vernederen. In de meer burgerlijke gevallen zijn psychopathologische trekjes voorwaarden om te verkrachten. Dikwijls zal vrouwenhaat een rol spelen.
Ja, een vluchteling zal wel eens iemand verkrachten, maar er lopen ook Volendammers rond wier familie al decennia in Volendam woont en ook deze Volendammers zullen wel eens iemand verkrachten. Ook de niet-vluchteling kan psychopathologische trekjes hebben.

Welke drie Nederlandse boeken kan een vluchteling het beste lezen als hij het Nederlands eenmaal machtig is? – Anton en Guus uit Weesp

Wiplala van Annie M.G. Schmidt. Alles wat er in Nederland aan humor bestaat, zit verstopt in dit boek. Mystiek lichaam van Frans Kellendonk. Alles wat er in Nederland aan akeligheid, duisternis en onverdraagzaamheid bestaat, zit verstopt in dit boek. De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans. Alles wat er in Nederland aan gebrek aan heldendom, heldendom en surrealisme bestaat zit verstopt in dit boek.

Ik voel een zekere verplichting jegens de vluchtelingen omdat mijn ouders uit Hongarije zijn vertrokken. Heb ik daardoor een extra morele verplichting? Waren uw ouders ook geen vluchtelingen? – Anoniem

Klopt, mijn ouders waren ook vluchtelingen. Ze hebben zich nooit Nederlands gevoeld. Ze waren ervan overtuigd dat alles in Duitsland beter was, ondanks de nazi’s, maar teruggaan vonden ze getuigen van gebrek aan trots. Ze zijn wel getrouwd in Berlijn.
U hebt hooguit de verplichting uw medeburgers te vertellen dat het hoogmoed is te denken dat alleen de ander moet vluchten. Men zou zich preventief met de vluchteling moeten identificeren, al was het maar om het noodlot te bezweren.

Na hoe lang mag een vluchteling stemmen en als het eenmaal mag: welke partij? – Joke, Den Haag

Als hij zijn paspoort heeft, mag hij stemmen. Ik zou een eigen partij oprichten: de Partij voor de Vluchtelingen. Een land waar wel een Partij voor de Dieren bestaat maar geen Partij voor de Vluchtelingen is een land zonder beschaving.

Heb jij ook prangende vragen voor de mensendokter? Stel ze hier.