Filosofiespecial

‘Thomas Hobbes zou Joegoslavië hebben begrepen. Hobbes had zelf een godsdienstige burgeroorlog meegemaakt en zou hebben gezegd dat mensen tot alles in staat zijn als ze maar bang genoeg zijn. Er is één soort angst die een vernietigender werking heeft dan alle andere: de alles doordringende angst als een staat uiteen begint te vallen. Etnische haat is het gevolg van de angst die groeit waar het legitieme gezag wegvalt. Eerder dan wie ook beseften de krijgsheren dat het etnisch nationalisme de gewone mensen op de Balkan had teruggevoerd tot de prepolitieke natuurstaat waarin het leven, zoals Hobbes voorspelde, grimmig, hard en kort is (…). De logica van de etnische zuivering (…) is de kille, rationele oplossing van de krijgsheer voor de oorlog van allen tegen allen. Als je je bevrijdt van de buren, zegt de krijgsheer, hoef je ze niet langer te vrezen. Als je onder je eigen mensen woont, kun je in vrede leven. Met mijn jongens en mij om je te beschermen.’

Deze...