Als in een Amerikaanse film duidelijk gemaakt moet worden dat een scène zich eind jaren zestig afspeelt, komen jongens met lange haren en meisjes in minirokjes in beeld. De muziek is van The Beatles of The Rolling Stones. Maar dat is geschiedvervalsing. De muziek van het Amerika van eind jaren zestig kwam niet van The Beatles of The Stones maar van Herb Alpert &#038; The Tijuana Brass. Als je de televisie of radio aandraaide, hoorde je een mariachi-trompet.
In 1966 stond Herb Alpert met vijf albums in de Billboard-toptien. In deze periode verkocht hij in Amerika twee keer zoveel platen als The Beatles. Elke maand vlogen er meer dan een miljoen exemplaren over de toonbank. De plaat Whipped Cream &#038; Other Delights stond 141 weken in de Amerikaanse topveertig. Iedereen die graag met zijn wijs- en middelvinger door bakken oude vinylplaten loopt, kent de hoes, met het (drie maanden zwangere) fotomodel Dolores Erickson, naakt en bedekt met nepslagroom. Ze likt haar vingers erbij af.
Ook Alpert zelf was een icoon van de jaren zestig, een trompet losjes in de hand, een latino fotomodel in de andere. Een aardige man met een zachte, warme, licht afstandelijke blik. Glimlachend, niet van harte, maar wel ontspannen. In een stierenvechtersjasje of een wollen coltruitje, altijd stijlvol.
Herb Alpert was in het Amerika van de eind jaren zestig de koning van de populaire muziek. Maar tot een jaar geleden was zijn muziek niet verkrijgbaar op cd. Als je op Amazon.com zoekt naar boeken over het leven en de muziek van Herb Alpert, vind je er niet één. Waar er honderden boeken zijn over The Beatles, lijkt niemand de moeite te hebben genomen om iets over Alpert te schrijven. En in de popencyclopedie krijgt hij niet meer dan vijf regeltjes: ‘Alpert, Herb: vermaard trompettist, producer, componist en samen met Jerry Moss mededirecteur van de platenlabels A&#038;M en Almo.’
Het is duidelijk dat Herb Alpert gezondigd heeft tegen de wetten van de poppriesters. Op de eerste plaats maakte hij ten tijde van de legendarische poprevolutie muziek die gekocht werd door de ouders van de Beatles- en Stones-fans. Saaie dertigers en veertigers. Daarnaast was er zo’n overkill aan Alpert-muziek, dat zelfs zijn grootste fans genoeg hadden van zijn trompet toen de jaren zeventig aanbraken.
Een herwaardering bleef uit. Dat valt op. Het is normaal dat een superpopulaire pragmatische hitmachine wordt verguisd, maar het is even normaal dat zo’n vijftien jaar later de waardering weer op gang komt. Denk aan Abba, Wham! of Led Zeppelin.
De naam Herb Alpert leek besmet te blijven. Zijn muziek werd niet opnieuw uitgebracht. Ook niet op cd of dvd. Zijn muziek werd wel gekoesterd door een groep trouwe liefhebbers. Ze getuigen op computerfora van een bijna religieuze devotie voor ‘The Brass’. Een fan heeft Herb Alpert en zijn band nagebouwd van Lego, iets wat met veel enthousiasme begroet wordt (http://forum.amcorner.com/viewtopic.php?t=2700). ‘Herb Alpert &#038; The Lego-juana Brass’.
Opvallend vaak zijn trouwe Alpert-liefhebbers muzikanten. De Tijuana Brass is nooit een echte band geweest. Voor de plaatopnamen werden de beste studiomuzikanten van de jaren zestig ingehuurd. Een bassist zal op Whipped Cream het basspel van de legendarische Carole Kaye herkennen, en gitaristen zullen genieten van de ritmegitaar van Ervan ‘Bud’ Coleman en John Pisano. Voor een muzikant zijn er in de meest commerciële fuifnummers van ‘The Brass’ nog edelsteentjes te ontdekken. Sinds de jaren zestig zijn er honderden Tijuana Brass-coverbands en rip-offs geweest, maar Alperts Tijuana-sound wist niemand te evenaren.
‘Slick’, zoals een van de beste Alpert-nummers heet, is een woord dat bij de arrangementen van Alpert past. Als je ‘Slick’ niet kent, moet je het eens downloaden van internet. Er is geen nummer ‘slicker’ dan ‘Slick’. Alle elementen &#8211; het gitaarspel, de trompetten, de drums, de groovy xylofoon &#8211; lijken een fractie over elkaar verschoven te liggen, zoals de kleuren in een oude technicolorfilm. En toch is het perfect getimed. Het heeft een topmuzikantenswing. Geen ‘power chords’, maar een percussieve jazzharmoniegitaar die het nummer een subtiele kleur geeft. Alles past precies in elkaar, en voor je innerlijk oog kun je geoliede tandwieltjes in een glimmend mechaniekje zien draaien.
Karakteristiek voor Alpert was zijn trompetgeluid. Hij dubbelde zijn trompet, en nog een keer. Soms met een extra trompet die er een beetje vals tegenaan hangt, of er een beetje te traag achteraan kruipt. Het resultaat is het typische natte melodramatische Alpert-geluid, van een verliefde Mexicaan met een enorme sombrero. Soms duurt het even voordat je het originele nummer herkent, zo dominant is de ‘ameriachi sound’, die als een dikke saus over de muziek ligt.
Het typische Alpert-geluid werd bedacht in de lente van 1962. Samen met zijn vriend Jerry Moss bezocht hij zijn eerste stierengevecht in Tijuana. Alpert werd getroffen door de sfeer in de arena. De matador op zijn witte paard, de eenzame stier en het applaus en trompetgeschal. Het inspireerde Herb Alpert tot het maken van de plaat ‘The Lonely Bull’, inclusief mariachi-trompetten en een fragment van een geluidseffectenplaat: twintigduizend mensen die olé roepen. ‘The Lonely Bull’ riep bij het beluisteren meteen de weemoed en opwinding van een stierengevecht op. De zigeunerachtige melodie roert tot de dag van vandaag Alpert-liefhebbers tot tranen toe.
De muziek van Alpert is beeldend. Zijn nummers zijn als de schilderijtjes die geëmigreerde mensen vaak aan de muur hebben hangen. Wanneer je een oude foto ziet van een vrolijk meisje dat glimlachend in het hoge gras ligt, weet je dat ze nu waarschijnlijk niet zo vrolijk en vrijmoedig meer is. Dat gevoel.
Op computerfora worden polls gehouden over de beste nummers van Alpert. Opvallend is dat enkele nummers bij alle liefhebbers hoog scoren, en andere door niemand gekozen worden. Misschien heeft Alpert veel wegwerpmuziek gemaakt, maar op elke plaat van The Tijuana Brass staat minstens één juweel. Bijna altijd een origineel, dus niet-gecoverd nummer.
Nu Alperts platen sinds vorig jaar eindelijk ‘geremasterd’ op cd verschijnen, lijkt de tijd rijp voor een herwaardering. Te meer omdat zijn werk nu ook op downloadsites beschikbaar komt, zodat het mogelijk is om de individuele nummers één voor één aan te schaffen. Zo kun je een eigen ultieme Alpert-cd samenstellen, met nummers als ‘Slick’, ‘Bittersweet Samba’, ‘Cantina Blue’, ‘Bud’, ‘Jerusalem’, ‘She Touched Me’, ‘Memories of Madrid’ en ‘This Guy’s in Love With You’. Een cd in de geest van de Alpert-tapes die liefhebbers vanaf de jaren tachtig maakten. Een Alpert-tape is een prachtig bezit, vooral in de auto, als je door mistige weilanden rijdt.
De beste nummers zijn opvallend vaak geschreven door een mysterieuze man die zich Sol Lake noemt. Een piano spelende kluizenaar die bij de American Society of Composers staat ingeschreven als Solomon Lachoff. Zelfs een ingewijde Alpert-fan weet via de mail over hem niet meer te melden dan dat het een goede vriend van Alpert was en dat hij eind jaren negentig overleden is. Over Sol Lake, die een paar van de meest onvergetelijke melodieën van de jaren zestig heeft gecomponeerd en multimiljonair moet zijn geweest, is vrijwel geen informatie te vinden.
Sol Lake was ook de componist van ‘The Lonely Bull’. Het nummer werd door Alpert en Moss in eigen beheer uitgebracht. Het was niet alleen de Alpert-sound, maar ook de doortastendheid van Moss die het plaatje tot een enorm succes maakte. Jerry Moss kende als geen ander de ins en outs van de platenbusiness. Het eerste plaatje dat hij promootte, was ‘Sixteen Candles’ van The Crests. Hij vond de muziek niets, maar nam zijn werk bloedserieus. Het plaatje bereikte mede dankzij het werk van Moss de tweede plaats. Zijn naam als plugger was gevestigd.
De single en het album The Lonely Bull verkochten miljoenen. A&#038;M Records (Alpert &#038; Moss) was geboren. Het label was tot eind jaren tachtig de grootste ‘independent’ ter wereld. Alpert en Moss hadden een eigenwijze neus voor talent en een groot gevoel voor muziek die meteen een eigen wereld opriep, een eigen sfeer. Vaak de sfeer van mooie meisjes, zachtaardige jongens, veldbloemen en luchtigheid.
Burt Bacharach, Sergio Mendes, Chris Montez, The Sandpipers en The Carpenters gaven de typische A&#038;M-sound van het begin van de jaren zeventig vorm. Geen jazz , geen latin, geen pop en geen wereldmuziek, maar een mengsel van dat alles. Sommige nummers met die sound hadden een lichtheid en een verliefde vlinderigheid zoals er weinig muziek is gerealiseerd. De A&#038;M-platen van begin jaren zeventig zijn wat respectloos ‘middle of the road’ werd genoemd.
Later werd het label meer op rock georiënteerd, met artiesten als Bryan Adams, The Police en Joe Jackson. Maar het label hield een aparte positie als grootste ‘independent’ van de wereld, waar het onderbuikgevoel van Alpert en Moss meer gewicht in de schaal legde dan financiële argumenten. Totdat Alpert en Moss de zaak in 1989 aan Polygram verkochten voor een half miljard dollar.
Het typische A&#038;M-geluid van de jaren zestig en zeventig is nu populairder dan ooit. Wie houdt er niet van The Carpenters en Sergio Mendes? Hun stijl klinkt door in de moderne versies van de bossanova, loungemuziek en de platen van Jack Johnson en José Gonzales. Zonder Herb Alpert en Jerry Moss had moderne popmuziek anders geklonken. En eindelijk wordt dat feit ook in rockkringen aanvaard, getuige de bijzetting in de Rock and Roll Hall Of Fame op 16 maart van dit jaar.
De laatste jaren heeft multimiljonair Alpert zich voornamelijk ontwikkeld als mecenas (The Herb Alpert Foundation geeft elk jaar bakken met geld weg aan jonge kunstenaars en opleidingsinstituten) en beeldend kunstenaar. Rond 1970 – toen iedereen Alpert-moe was, en Alpert zelf niet in de laatste plaats – kapte hij met de Tijuana Brass, scheidde van zijn vrouw, trouwde met Lani Hall (de zangeres en ex van Sergio Mendes) en trok zich terug met grote doeken canvas en tubes. Niet dat hij geen muziek meer maakte – Alpert had in 1980 nog een grote hit met het ‘disconummer’ ‘Rise’ – maar zijn nieuwe liefde was beeldende kunst. Alpert vervaardigt sindsdien helder gekleurde schilderijen en erotische sculpturen. Door kunstcritici wordt zijn beeldend werk beter ontvangen dan zijn muziek door muziekcritici. Vorig najaar was hij in New York het middelpunt van een grote tentoonstelling van totempalen, geïnspireerd door de kunst van de Tlingit-indianenstam. In hun kunst heeft Alpert zijn spirituele zelf gevonden.
Misschien dat hij in de indianenfilosofie de wijsheid heeft gevonden om zich te verzoenen met zijn eigen verleden. Feit is dat hij de rechten van de Tijuana-brass platen heeft teruggekocht en zijn oude werk opnieuw heeft uitgebracht. Hij speelt old­skool-Tijuanatrompet op de cd Whipped Cream &#038; Other Delights Rewhipped, met Alpert-nummers geremixed door jonge artiesten als de Thievery Corporation en Ozomatli. Met de laatste band trad hij tot grote vreugde van zijn fans onlangs op bij Jay Leno. En het lijkt erop dat de nu 71-jarige Alpert de smaak weer te pakken krijgt. Na het optreden bij Leno liet hij een berichtje achter op zijn myspace-site (www.myspace.com/herbalpert): ‘Ik moet zeggen dat het spelen in de toonsoort G het sexiest is van allemaal.’
Whipped Creme &#038; Other Delights Rewhipped, 2006 Almo Properties. BBC Radio 2 The Herb Alpert Story vanaf 17 mei.

Gerelateerd