wat je voor een provocatie nodig hebt: een provocateur, maar veel belangrijker is nog: iemand die zich heilig heeft voorgenomen zich te laten provoceren. Iemand die als het ware zit te wachten tot hij gekwetst wordt, iemand die zich al zo heeft opgewonden dat hij getergd kan worden door een vlieg. Die vlieg, hoor je later, is dan de oorzaak van de woede-uitbarsting die volgt. Maar er zijn veel vliegen in de wereld, en zij laten niet overal een spoor van vernieling achter.

De psychologie van Poetin hoeft voor ons niet in raadselen gehuld te zijn. Ik heb nooit de indruk gekregen dat we van doen hebben met een gecompliceerd karakter. Het goed Nederlandse woord bullebak omschrijft het aardig – al moet je bij Poetin daar zijn sluwheid bij optellen. Wie kent hem niet uit z’n jeugd, de jongen van de andere school, die je pad kruist op weg naar huis. Dit type bullebak kan twee dingen roepen: ‘Hé, wat zit je me aan te kijken. Zoek je mot, soms.’ Of, net zo effectief: ‘Waarom kijk...