Gemaskeerde eenzaamheid

Het probleem met Bernlef is dat er meestal zo chic over hem geschreven wordt. Daarmee wordt een karakter van de tekst gesuggereerd dat haaks staat op hoe toegankelijk zijn boeken doorgaans zijn.

Het is altijd weer een verademing om na zo’n eerbetoon aan ’s mans filosofische kernvraag of en in hoeverre onze werkelijkheid toch te vangen is en hoe we interpreteren, het boek zelf te lezen. Ook ik zal mij aan die gewichtigdoenerij wel eens schuldig gemaakt hebben, maar vandaag niet. De rode droom heet zijn nieuwste en daarom moet Bernlef maar eens voor arbeiders verklaard.

Grofweg valt zijn verhalend proza uiteen in twee categorieën. Een waarin de desintegrerende menselijke geest via allerlei ziekteverschijnselen verbeeld wordt; via dat soort ‘processen’ komt zijn bevragen van eventuele realiteit tot uiting. Tevens verkent hij daarin de creatieve gesteldheid, die kunst kan scheppen. Van die meer filosofische en artistiek gerichte kant van Bernlef –...