Arthur Koestler

De Nederlandse vertaling van Arthur Koestlers Darkness at Noon die de Socialistische Uitgeverij Amsterdam in 1979 uitbracht, kocht ik ooit alleen en uitsluitend vanwege het citaat op het achterplat: ‘Ik zou het boek van Koestler geen “slecht”, maar wel een zeer gevaarlijk boek willen noemen, een boek namelijk, dat schandalig misbruikt kan worden en misbruikt wordt.’ Deze waarschuwing of aanprijzing, wat is het, kwam van Annie Romein-Verschoor. Dat was pikant omdat Arthur Koestler zijn roman in 1940 juist geschreven had om aan te geven hoe gevaarlijk communisten als Romein-Verschoor waren door niet te willen zien – laat staan te erkennen – dat in hun geliefde heilstaat Rusland onderdrukking en moord aan de orde van de dag waren.

Darkness at Noon is geschreven tegen de achtergrond van de Moskouse showprocessen in 1937, hoewel nergens in het boek vermeld wordt dat het verhaal in Rusland speelt. Koestler was jarenlang lid geweest van de communistische partij, maar had...