<div class="lead">De digi-burger verstrikt</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Nadat zijn rijbewijs was gerold, kreeg Steven Romet voor tienduizenden euro’s boetes en vorderingen voor valselijk op zijn naam aangeschafte auto’s. Hij verloor zijn uitkering, nam een advocaat, belandde in de cel.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Er zijn, zou je denken, ergere dingen dan het kwijtraken van een rijbewijs. Gewoon even het dichtstbijzijnde politiebureau binnenstappen en de vermissing melden. Dan komt alles goed. Of niet natuurlijk.</p>
<p>Nadat zijn autopapieren waren gestolen, belandde Steven Romet (1968) in een naargeestig scenario. Er waren, zegt Romet, duistere momenten waarop hij zich afvroeg of verder leven nut had. Zijn uitkering werd stopgezet, hij raakte depressief en omdat hij elk moment kon worden opgepakt, groeide zijn achterdocht uit tot een obsessie. Hij dook onder, zag zichzelf opgezadeld met tienduizenden euro&#8217;s aan openstaande boetes, werd wegens zijn fictieve schulden aan de staat gegijzeld door justitie en zat maandenlang onschuldig opgesloten in cellen van de politie en het gevangeniswezen. </p>
<p>De opeenstapeling van tegenslag en misverstanden zou hem bespaard zijn gebleven als zijn rijbewijs niet in september 1995 in een Amsterdamse discotheek uit zijn jasje was gerold. Criminelen gebruikten het document om in korte tijd 1737 auto&#8217;s op zijn naam te zetten, waarop hij afstevende op zeventien jaar misère. De verlossende apotheose kwam op 14 februari dit jaar toen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hem als slachtoffer van een ambtelijke dwaling aanmerkte en hem de kapitale som van negenduizend euro toekende. Zijn advocaat had negentigduizend euro schadevergoeding gevraagd, Romet becijferde dat hij in de loop van de jaren voor zeker twee ton het schip in was gegaan.</p>
<p><b>200 auto&#8217;s in één maand</b><br />Maar laat de magazijnbediende uit Zwijndrecht zelf vertellen hoe de fatale combinatie van sluwe oplichterspraktijken en een bureaucratische tunnelvisie zijn leven vergalde. Hij vermoedde voor het eerst onraad toen de Sociale Dienst zijn uitkering pardoes stopzette. &#8216;Iemand die het geld heeft om in één maand tweehonderd auto&#8217;s te kopen, heeft geen bijstand nodig,&#8217; had de man achter het loket eenvoudig verklaard. Romet wist niets van tweehonderd auto&#8217;s, zijn krappe budget voorzag net in de aanschaf van de ene strippenkaart per week die hij absoluut nodig had. Wat was hier aan de hand? Bestudering van de stukken leerde de ijlings ingeschakelde sociaal advocaat Huib Struycken dat zijn autoloze cliënt het slachtoffer van identiteitsfraude moest zijn geworden. Het was hem tot dan toe niet opgevallen dat het rijbewijs al zo&#8217;n anderhalve maand niet meer in de binnenzak zat. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Zes keer werd hij op straat aangehouden omdat er verkeersboetes openstonden</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>&#8216;Zodra tot me doordrong wat aan de hand was, raakte ik volledig in paniek,&#8217; herinnert Romet zich. &#8216;Ik heb het hele huis overhoop gehaald, kasten leeg getrokken, de bank ondersteboven gekeerd. Mijn rijbewijs was echt foetsie. De politieman bij wie ik aangifte deed, verzekerde me dat ik me nergens zorgen over hoefde te maken. Het bewijs dat ik de diefstal had gemeld, draag ik sindsdien altijd bij me: een verkreukeld papiertje dat met plakband bij elkaar wordt gehouden. Kort voordat ik bestolen werd, was mijn relatie naar de knoppen gegaan. Ik verhuisde naar een kleine flat in de Bijlmer, klaar om aan een nieuw leven te beginnen, maar daar werd ik binnen twee weken bedolven onder een bombardement van vensterenveloppen van allerlei ambtelijke instanties. Het was verschrikkelijk. Als ik mijn brievenbus ging legen, moest ik een vuilniszak meenemen. Aanslagen, boetes, aanmaningen, apk-keuringen, verkeerscontroles, brieven van het Centraal Justitieel Incassobureau, motorrijtuigenbelasting, de Rijksdienst voor het Wegverkeer &#8211; ik had moeiteloos alle muren van mijn flat kunnen behangen met alle papierzooi die op me afkwam. Stiknerveus werd ik ervan. </p>
<p>Al gauw bleek dat dagelijks tientallen auto&#8217;s op mijn naam werden gezet. Ik kreeg boetes voor te hard rijden in delen van het land waar ik nooit was geweest. Op een dag ben ik met zo&#8217;n volle vuilniszak naar mijn advocaat gestapt. Hij raadde me aan de paperassen af te leveren bij het politiebureau. De vriendelijke agent die me te woord stond, beloofde dat als ik die poststukken bij hem afleverde, hij alles zou uitzoeken en afhandelen. In werkelijkheid gebeurde er niets. De post werd gewoon in een hoek gekwakt en er was niemand die er naar omkeek. Ze vonden mijn zaak te ingewikkeld.&#8217;</p>
<p><b>Compleet gek</b><br />Toch had de oplossing van het mysterie in dat stadium nog van verbluffende eenvoud geweest kunnen zijn, ontdekte raadsman Huib Struycken nadat het terugdraaien van de draconische maatregelen volledig in gecompliceerde procedures was vastgelopen. &#8216;De regels zijn inmiddels veranderd, maar in die tijd was het nog zo dat het alleen mogelijk was om een rijbewijs in te trekken als een nieuw rijbewijs werd aangevraagd. Dat verklaart waarom de fraude gewoon doorging nadat de diefstal van de papieren bij de politie was gemeld. We snapten er niets van. Er was toch aangifte gedaan? Je zou denken: met één druk op de knop is de boel geblokkeerd, maar zo simpel is dat niet. Als iemand de moeite had genomen om mijn cliënt te vertellen hoe het in elkaar zat, zou deze zaak niet zo onwaarschijnlijk lang hebben doorgeziekt. Romet had geen auto, dus waar had hij een nieuw rijbewijs voor nodig? Intussen werden steeds meer voertuigen op zijn naam gezet. Eén auto werd zelfs gebruikt bij een overval. Ik belde met de politie: spoor de daders op, arresteer ze &#8211; maar nee, dat konden ze niet, wilden ze niet, hadden ze geen zin in.&#8217;</p>
</p></div>
<figure id="post-54485 media-54485" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2012/04/2f3d74c0-07f9-4b17-b32d-3d99809c3297_steveRomet2_FINAL_preview1.jpg" alt="Foto: Maarten Kools" /><figcaption>Foto: Maarten Kools</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Terwijl een slagregen aan boetes, rekeningen en vorderingen voor valselijk op zijn naam aangeschafte voertuigen op Romet neerdaalde, ondernam Struycken verwoede pogingen om het misverstand op te helderen. Hij deed aangifte van valsheid in geschrifte tegen de onbekende belagers van Romet, schreef de ene na de andere verontwaardigde brief (waar nooit inhoudelijk antwoord op kwam) aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer, het Openbaar Ministerie in Groningen, de politie in Leiden, het Openbaar Ministerie in Amsterdam, in Rotterdam en aan andere instanties.</p>
<p>&#8216;Zes keer werd hij op straat aangehouden omdat er verkeersboetes openstonden,&#8217; zegt de advocaat. &#8216;Soms mocht hij de volgende dag naar huis, maar dan kon het gebeuren dat hij zodra hij buiten stond drie blokken verderop opnieuw werd opgepakt en voor twee weken opgesloten omdat zijn naam voorkwam in het opsporingsregister. Geen wonder dat die jongen de weg kwijtraakte en ging onderduiken. Hij werd compleet gek van de situatie. Zou ik ook worden. Hij durfde niet meer te werken omdat hij dan een vast adres moest opgeven waar hij zou kunnen worden opgepakt.&#8217;<br />Vanwege zijn zwervende bestaan liet Romet zijn post bij het Amsterdamse goodwill-centrum van het Leger des Heils bezorgen. Zodra de deur daar voor hem openzwaaide, zag hij de tot de rand gevulde doos die op hem wachtte, vol aanslagen en bekeuringen. Omdat hij niet betaalde en aanmaningen negeerde, werd hij keer op keer opgepakt. Van 18 augustus 1996 tot 22 januari 1997 zat hij vast in de Rotterdamse gevangenis De Schie, maar toch toonde de Rijksdienst voor het Wegverkeer zich achteraf doof voor het verweer dat een opgesloten Romet onmogelijk aansprakelijk kon worden gesteld voor het tussentijds op zijn naam zetten van 453 kentekens.</p>
<p><b>In naam der koningin</b><br />Het misbruik stopte pas toen het slachtoffer met van een tante geleend geld op 14 maart 1997 de gelukkige eigenaar werd van een gloednieuw rijbewijs. Eindelijk rust. Er stond weliswaar nog voor 14.169 euro aan onbetaalde boetes open, maar advocaat Struycken ging aan de slag om de valse registraties en de daaraan gekoppelde heffingen met terugwerkende kracht ongedaan te maken. <br />&#8216;Iedereen wist dat dit niet deugde, maar toch lukte het niet om de Rijksdienst voor het Wegverkeer ertoe te bewegen om de gegevens van de ten onrechte aan Romet toegeschreven auto&#8217;s in het kentekenregister te veranderen. Dergelijke wijzigingen zouden de zuiverheid van de registratie aantasten,&#8217; verzucht Struycken. &#8216;We werden van het kastje naar de muur gestuurd. De rechtbank zei: als u kunt aantonen dat de gegevens niet kloppen, dan deponeert u een correctieverzoek bij de Rijksdienst, maar die correctie kunnen wij nóch afdwingen nóch bevelen. Dat heet rechtspraak! Het komt erop neer dat overheid criminaliteit faciliteert. Zolang dat maar volgens de regels gebeurt, vindt de bestuursrechter alles best.&#8217; </p>
<p>Uit &#8216;coulance&#8217; zou de incasso van ruim een miljoen euro aan opgelegde boetes en achterstallige motorrijtuigenbelasting worden &#8216;opgeschort&#8217;, maar ondanks die verheugende mededeling kwam Romet niet in aanmerking voor schuldsanering omdat hij volgens de computer nog steeds een vermogen aan boetes had openstaan. </p>
<p>Het was om wanhopig van te worden, al had het uitblijven van nieuwe vensterenveloppen voorlopig een kalmerend effect. Romet deelde inmiddels een etagewoning met zijn vriendin en haar kinderen. Hij kreeg zowaar weer lol in het leven &#8211; totdat hij op 4 januari 2004 de belangstelling op zich vestigde door te getuigen in een burenruzie. Zijn naam bleek nog steeds in het politieregister te staan, dus of hij zich even wilde melden bij het bureau. </p>
<p>&#8216;Het bleek dat er negentig gijzelingsbevelen lagen vanwege frauduleuze kentekenregistraties,&#8217; herinnert hij zich. &#8216;Ik dacht dat dit misverstand al lang was rechtgezet, maar ondanks alle brieven die mijn advocaat had verstuurd, had de Rijksdienst voor het Wegverkeer de gegevens nooit gecorrigeerd.&#8217; En wéér verdween de onfortuinlijke Steven Romet voor drie weken achter slot en grendel, dit keer bij gevangenis de Dordtse Poorten in Dordrecht. </p>
<p>Struycken schrok toen hij hoorde dat zijn cliënt opnieuw vastzat, nu met de aanzegging dat hij voor twee jaar gegijzeld zou worden wegens alle bekeuringen die met op zijn naam gestelde auto&#8217;s waren opgelopen. &#8216;We hadden al jaren geen contact meer, ik ging ervan uit dat hij uit de narigheid was,&#8217; zegt de advocaat. &#8216;Het grootste deel van zijn dossier was al bij mij in de papierversnipperaar verdwenen. Met de gegevens waar ik nog over beschikte, heb ik een nacht doorgewerkt aan een schorsingsverzoek. Om bezwaar te kunnen maken, moest ik weten welke sancties precies waren opgelegd. Toen ik die gegevens eindelijk in mijn bezit had, waren we ruim twee weken verder. Al die tijd zat Romet onschuldig vast, maar het lukte me niet om eerder een kort geding aan te spannen. Drie dagen voor de zitting meldde de landsadvocaat doodleuk dat het niet meer hoefde. Romet was vrijgelaten.&#8217;</p>
<p>Misschien kon koningin Beatrix ervoor zorgen dat hij niet meer werd opgepakt, schreef Romet in een verzoek aan &#8216;zeer hoog geachte majesteit&#8217;. Immers, onder een van onwil of machteloosheid druipende uitspraak van de Raad van State in zijn zaak stond de uitsmijter: rechtdoende in naam der Koningin. De brief: &#8216;Ik kan mij niet voorstellen dat u, majesteit, koningin der Nederlanden, het eens zou kunnen zijn met de beslissing dat een bestandssysteem belangrijker is dan het leven van een onjuist behandelde burger. Ik hoop dan ook ten zeerste dat vanuit uw naam alsnog het recht zal spreken om mijn naam te zuiveren van het onrecht dat mij is aangedaan.&#8217; </p>
<p>Paleis Noordeinde bevestigde de ontvangst van het schrijven, dat &#8216;ter behandeling in handen is gesteld van de verantwoordelijke minister van Verkeer en Waterstaat&#8217;. Die zich vervolgens in diepzinnig zwijgen hulde.</p>
<p>Woordvoerder Hans van Geenen van de Rijksdienst voor het Wegverkeer kan het ook niet helpen dat het ging zoals het gegaan is. &#8216;Het probleem was dat werd gevraagd om met terugwerkende kracht de tenaamstelling van een auto op te heffen. De regels zijn inmiddels aangepast, maar destijds was het onmogelijk om de persoon die bij het kenteken hoort uit het registratiesysteem te verwijderen.&#8217;</p>
<p><b>Mantra&#8217;s</b><br />Tijdens haar lange loopbaan in het staats- en bestuursrecht maakte professor Margriet Overkleeft-Verburg niet eerder zo&#8217;n extreem geval van identiteitsfraude mee als waarin Steven Romet verstrikt raakte. Toen de hoogleraar onlangs met emeritaat ging bij de Erasmus universiteit, voerde ze in haar afscheidscollege over de &#8216;elektronische overheid&#8217; Romet op als schrikwekkend voorbeeld van hoe de digi-burger tegenwoordig zomaar te grazen kan worden genomen. Ze legt uit: &#8216;Nederland loopt in Europa voorop in het opbouwen van e-government, maar het bestuursrecht gaat nog steeds uit van een overheidsadministratie zoals die aan het begin van de jaren tachtig functioneerde. Dat wringt. Bestuursrechters bedienen zich van mantra&#8217;s die niet de vereiste rechtsbescherming garanderen. De grootste klant van de Rijksdienst voor het Wegverkeer is het Openbaar Ministerie. Om tot een sluitende begroting te komen, moet de dienst haar klanten tevreden stellen &#8211; en dat is niet de burger. Als je het verweer van de staat in de zaak-Romet goed leest, dan proef je daarin een verwijt aan het individu dat de overheid in de uitoefening van haar digitale taak bemoeilijkt. De burger die zich niet gedwee laat programmeren, heeft een probleem. Dat begint langzamerhand een systeemdwang te worden.&#8217;</p>
</p></div>


Gerelateerd